Ինչու էլեկտրոնային գրքերը դուրս չեն մղում թղթե գրքերը. նորվեգացի գիտնական
Նորվեգիայի Ստավանգերի համալսարանի հետազոտող, պրոֆեսոր Աննե Մանգենը Ռիա «Նովոստի»-ին ասել է, որ էլեկտրոնային գրքերը չեն կարող լիովին դուրս մղել թղթե գրքերը եւ ցրել առասպելը «թվային սերնդի» ընթերցանության սովորույթի մասին։
Ընթերցանությունը որպես մարմնական փորձ
Գիտության տեսակետից ընթերցանությունը բարդ գործընթաց է, որին մասնակցում են տեսողության, տեսողական ընկալման եւ այն ուղեղին փոխանցող օրգանները, որտեղ տեղի է ունենում նշանների «վերծանումը»։ Բայց Մանգենը ուշադրություն է դարձնում, որ դա նաեւ մարմնական փորձ է. կարդացածի ընկալումը կօգնի տարբերվել նրանից, ինչ մարդը պահում է ձեռքում՝ գիրք կամ հեռախոս, ինչպես նաեւ դիրքից՝ կանգնած, նստած կամ քայլելիս։
«Թղթի ֆիքսվածությունը եւ մշտականությունը՝ որպես տեքստի կրող, այն փաստը, որ տեքստը չի կորչում, ընթերցողին «խարիսխ» են տալիս կողմնորոշվելու տեքստում եւ ընկալելու կարդացածը։ Գործընթացները, որոնք տեղի են ունենում թղթով գիրքը կարդալիս՝ գիրքը ձեռքում պահելը, նշաններն ընկալելը, էջերը թերթելը, տեքստի անշարժությունը, այս ամենը խթանում են կոգնիտիվ իմացությունը տեքստն ընկալելիս։ Եվ այդ խթանները կարող են հատկապես կարեւոր լինել բարդ տեքստեր կարդալիս»,- նշում է Մանգենը։
Նա ավելացրել է, որ տեքստը սմարթֆոնի էկրանին թերթելը, ընդհակառակը, ավելացնում է կոգնիտիվ բեռնվածությունը։
Մանգենը նշել է, որ, համաձայն հետազոտությունների, տեքստերի ընկալման տարբերությունն էական է, երբ խոսքը վերաբերում է մեծ ու բարդ նյութերին, որտեղ ընթերցողը պետք է երկար ժամանակ ուշադրությունը պահի մի առարկայի վրա եւ հետեւի իրադարձություննեի ժամանակագրությանը։ Կարճ տեքստերի եւ հրահանգների ընկալումը, որոնք մեկ էջ կամ մեկ էկրան են զբաղեցնում, կախված չեն կրողից։
Մանգենի խոսքով՝ հիմա բավական թվով հետազոտություններ չկան, որոնք թույլ կտային եզրակացություն անել տեսագրքերի ընկալման առանձնահատկությունների մասին։ Նա ենթադրել է, որ ընկալումը շատ բանով կախված կլինի գրական ժանրից։
Նրա ենթադրությամբ՝ Դոստոեւսկուն ձայնային ձեւաչափով ընկալելը դժվար կլինի։ Բայց Մանգենը նշում է, որ դա վստահաբար պնդել չի կարելի տվյալների բացակայության պատճառով։
Թղթե գրքեր, հետո՞
Խոսելով թղթե գրքերի հետագա ճակատագրի մասին՝ Մանգենն ընդգծում է, որ կարեւոր է տարբերել դրանց կիրառման ոլորտները, ինչպես նաեւ ուշադրություն է հրավիրում ԱՄՆ-ում, Եվրոպայում եւ այլ երկրներում տարբերությունների վրա։
«Ներկայում բարձրագույն կրթության ոլորտում, օրինակ, ԱՄՆ-ում, նկատվում է տեղաշարժ դեպի էլեկտրոնային գրքերը, բայց այս հանգամանքը հիմնականում բացատրվում է թղթե դասագրքերի բարձր արժեքով»,- նշում է փորձագետը։
Մի շարք դեպքերում ուսուցման համար թղթե գրքերը կարող են զիջել ավելի հաջող մուլտիմեդիական նյութերին։ Մանգենի կարծիքով՝ հետազոտողների եւ կրթության ոլորտի պաշտոնյաների խնդիրը ճիշտ հավասարակշռություն գտնելն է նյութերի միջեւ, որոնք պետք է ներկայացվեն թվային ձեւաչափով եւ ավանդական թղթով։
Նա, սակայն, հանգիստ է թղթե գրքերի ճակատագրի համար։ «Վիճակագրությունը ցույց է տալիս, որ Kindl տիպի էլեկտրոնային գրքերի վաճառքը, որոնք ստեղծվել են հատուկ երկար տեքստեր կարդալու համար, ներկայում գրեթե չի ավելանում»,- ասում է նա։
Մանգենը ցրում է առասպելն այն մասին, թե «թվային սերնդի» ներկայացուցիչները, երիտասարդները, ովքեր ծնվել են ինտերնետի եւ թվային տեխնոլոգիաների տարածումից հետո, գերադասում են էլեկտրոնային գրքերը։
«Ճիշտ չէ պնդել, որ երիտասարդ սերունդը կկարողանա ավելի լավ կարդալ էկրանից, երբ մեծանա։ Իրականում հետազոտությունները հակառակն են ցույց տալիս»,- նշում է նա։
«Այնպես որ, չարժե անհանգստանալ, թե թղթե գրքերը կանհետանան»,- հավելել է հետազոտողը։
Տարոն Մարգարյանը կգործուղվի Մոսկվա
Հավանաբար ԱԱԾ աշխատողները գտել իշխանությանը լոյալ քահանաների, իրենց են դիմել, ինձ չեն դիմել. Տեր Նշա...
44-օրյա պատերազմը սկսվել է երկու պատճառով․ Հայաստանի խորհրդարանի փոխնախագահ
Բագրատ Սրբազանի խափանման միջոցը փոխելու միջնորդություն է ներկայացվել
Պոլսո Հայոց Պատրիարքը չի հստակեցնում՝ դե՞մ է Կաթողիկոսի հեռացման պահանջին, թե ոչ
«Ձեր ուսանողը չեմ, որ ինձ հարցեր տաք», «Պարտավոր եք դրսևորել պատշաճ վարքագիծ, ավել բան մի՛ ասեք»
Զախարովան Կալլասին և Կոսին համեմատել է վամպիրների հետ՝ Երևանի հետ հարաբերությունների մասին հայտարարո...
Սի Ծինփինը ներկայացրել է Չինաստանի դիրքորոշումը Ուկրաինայի հակամարտության խաղաղ կարգավորման վերաբերյ...
Այո’, թող Արթիկի ՔԿՀ պետի տեղակալը և ընտանիքը հետևություն անեն. Գալյանը՝ Զորական գյուղում պատանու ծե...
Հայտարարություն․ տարածքի անվտանգությամբ պայմանավորված՝ բեռնատարների մուտքը սահմանափակվում է