Համաշխարհային օվկիանոսի քիմիական կազմի փոփոխությունները կապված են գլոբալ բնակլիմայական գործընթացների հետ, առաջին հերթին՝ մթնոլորտում ածխաթթու գազի քանակի ավելացմամբ։ Երբ օդում СО₂–ի քանակն ավելանում է, այն ավելի ակտիվորեն է սկսվում լուծվել ջրում և առաջացնում է թթվային հատկություններով իոններ, ինչի հետևանքով օվկիանոսի ջրի pH-ը նվազում է։ ԱՄՆ գիտնականների ուսումնասիրությունը վկայում է այդ մտահոգիչ փաստի մասին․ մարդկությունն արդեն իսկ հատել է հերթական մոլորակային սահմանագիծը, որը կապված է օվկիանոսի թթվայնացման հետ, գրում է AB-NEWS-ը։ Վերջին 150 տարիների ընթացքում ծովի ջրի pH-ի մակարդակը նվազել է 0.1-ով, ինչը ըստ լոգարիթմական սանդղակի նշանակում է թթվայնության զգալի աճ։
Բացահայտումը, որը հրապարակվել է Global Change Biology ամսագրում, հիմնված է սառցե միջուկների տվյալների, պատմական քիմիական չափումների, համակարգչային մոդելավորման և ծովային էկոհամակարգերի դիտարկումների համալիր վերլուծության վրա։ Գիտնականները եկել են այն եզրակացության, որ Համաշխարհային օվկիանոսի մակերևութային ջրերի շուրջ 40%-ը և ենթամակերևութային ջրերի մոտ 60%-ը արդեն հաղթահարել են կարբոնատային իոնների նվազման կրիտիկական շեմը՝ թթվայնացման հիմնական ցուցանիշը։ Ավելին, այս կտրուկ շրջադարձային պահը հաղթահարվել է առնվազն 5 տարի առաջ։
Համաշխարհային օվկիանոսը կլանում է մարդու գործունեության հետևանքով արտանետված ածխաթթու գազի մոտ 30%-ը, ինչը բերում է քիմիական ռեակցիաների շղթայի․ CO₂-ը լուծվելով ջրում և առաջացնելով ածխաթթու, նվազեցնում է կարբոնատային իոնների կոնցենտրացիան։ Իսկ այդ իոնները կենսական նշանակություն ունեն ծովային օրգանիզմների համար, որոնք իրենց խեցիներն ու կմախքները կառուցում են կալցիումի կարբոնատից՝ կորալներից մինչև խեցգետնակերպեր ու պլանկտոն։
Կարբոնատների նվազումը հանգեցնում է կորալային խութերի քայքայման, որոնք «ստորջրյա քաղաքներ» են և ապահովում են կենսաբազմազանությունը, ափամերձ գոտիների պաշտպանությունը: Բացի այդ, թթվայնացումը խաթարում է սննդային շղթաները՝ սպառնալով բազմաթիվ ծովային բնակիչների գոյությանը, ինչը, բնականաբար, ազդում է միլիոնավոր մարդկանց պարենային անվտանգության վրա։
«Մոլորակային սահմանների» կոնցեպտը, որը մշակվել է գիտնականների կողմից 2009 թվականին, սահմանում է այն շեմերը, երբ մարդկությունը կարող է անվտանգ գոյություն ունենալ՝ առանց Երկրի էկոհամակարգերում անդառնալի փոփոխություններ առաջացնելու։ Ինը հիմնական սահմաններից՝ ներառյալ կլիմայի փոփոխությունը, կենսաբազմազանությունը և քիմիական աղտոտումը, վեցն արդեն խախտվել են։ Նոր ուսումնասիրությունը այս ցանկին ավելացնում է յոթերորդը՝ օվկիանոսի թթվայնացումը։
Չնայած վատ եզրակացություններին՝ ուսումնասիրության հեղինակները ընդգծում են, որ մոլորակային սահմանագծի հաղթահարումը դեռևս չի նշանակում, որ իրավիճակը անդառնալի է։ CO₂-ի արտանետումների նվազեցումը և կայուն տնտեսական մոդելների անցումը կարող են աստիճանաբար վերականգնել օվկիանոսի քիմիական հավասարակշռությունը։
Սակայն ժամանակը մարդկանց դեմ է աշխատում․ որքան երկար պահպանվի ներկայիս դինամիկան, այնքան ավելի բարդ կլինի գործընթացը հակառակ ուղղությամբ շրջելը։
Հավանաբար ԱԱԾ աշխատողները գտել իշխանությանը լոյալ քահանաների, իրենց են դիմել, ինձ չեն դիմել. Տեր Նշա...
Տարոն Մարգարյանը կգործուղվի Մոսկվա
44-օրյա պատերազմը սկսվել է երկու պատճառով․ Հայաստանի խորհրդարանի փոխնախագահ
Բագրատ Սրբազանի խափանման միջոցը փոխելու միջնորդություն է ներկայացվել
Պոլսո Հայոց Պատրիարքը չի հստակեցնում՝ դե՞մ է Կաթողիկոսի հեռացման պահանջին, թե ոչ
Սի Ծինփինը ներկայացրել է Չինաստանի դիրքորոշումը Ուկրաինայի հակամարտության խաղաղ կարգավորման վերաբերյ...
«Ձեր ուսանողը չեմ, որ ինձ հարցեր տաք», «Պարտավոր եք դրսևորել պատշաճ վարքագիծ, ավել բան մի՛ ասեք»
Այո’, թող Արթիկի ՔԿՀ պետի տեղակալը և ընտանիքը հետևություն անեն. Գալյանը՝ Զորական գյուղում պատանու ծե...
Զախարովան Կալլասին և Կոսին համեմատել է վամպիրների հետ՝ Երևանի հետ հարաբերությունների մասին հայտարարո...
Հայտարարություն․ տարածքի անվտանգությամբ պայմանավորված՝ բեռնատարների մուտքը սահմանափակվում է