«Նվերից հետո ինձ ուժ տվողը Մանես է՝ մեր աղջիկը». Նվեր Առստամյանն անմահացել է 2023 թ. սեպտեմբերի 19-ին Մարտունիում

«2020 թվականին ենք ամուսնացել՝ 44-օրյա պատերազմից հետո։ Այդ տարվա ամռանն էինք նշանադրվել և սեպտեմբերի 5-ին՝ իր ծննդյան օրը, ուզում էինք ամուսնանալ։ Այդ տարի տատիկս մահացավ, մեր ամուսնությունը հետաձգվեց, հետո էլ պատերազմն սկսվեց։ 2020 թվականի դեկտեմբերի 4-ին ամուսնացանք։ Ամուսնանալն էլ ուղղակի իմ՝ իրենց տուն գնալն էր, հարսանիք չունեցանք»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Հերսիլեն՝ Նվերի կինը։

Հերսիլեն ծնունդով Արցախի Մարտունու շրջանի Խունշինակ գյուղից է, Նվերը՝ Մարտունու շրջանի Ճարտար քաղաքից։ «Նույն երթուղայինով երեք տարի միասին գնացել ենք Մարտունու արհեստագործական ուսումնարան։ Երբ Նվերը եկավ մեր տուն, զարմացավ, անգամ ասաց՝ վայ, այս աղջկան ես ճանաչում էի։ Երեք տարի միասին ճանապարհ ենք անցել, ո՞վ կմտածեր, որ հետո ամուսիններ ենք դառնալու։ Երեք տարի իմ ընտանիքը չէր համաձայնում, հետո համաձայնեցին, և ընտանիք կազմեցինք»։

Նվերը ժամկետային զինծառայությունից հետո մեկնել է Ռուսաստանի Դաշնություն՝ ա ր տագնա աշ խ ատանքի։ «Եղ բայ ր ը դժբախտ պատահարի՝ ավտովթարի հետևանքով մահացավ, և Նվերը վերադարձավ Ռուսաստանից։ Եղբայրը մահացել էր, երկու քույրերն ամուսնացել էին, նա էլ որոշեց 2017 թվականին անցնել պայմանագրային զինծառայության»։ Նվերն անցել է ողջ 44-օրյա պատերազմը։ Կինն ասում է. «Շատ ծանր օրեր էին, հաղթահարեցինք, բայց 2023 թվականի պատերազմը խանգարեց մեր երջանկությանը»։

Հերսիլեն անսահման հուզվում է զրույցի ժամանակ։ Կյանքի ամեն դրվագ վերհիշելն ու պատմելը նրան չափազանց դժվար է տրվում։ Ամուսնու բնավորության մասին խոսելիս ընդգծում է՝ մի քանի բառով նրան նկարագրելը շատ բարդ կլինի։ «Ուրիշ տեսակի մարդ էր։ Ազնիվ էր, խելոք, բարի, ամբողջ գյուղն իրեն մատով է ցույց տվել։ Իր բառարանում «չէ» բառը չուներ։ Եթե իրեն դիմում էին ինչ-որ հարցով, որևէ մեկին չէր մերժում։ Դիրքերից նոր էր իջած լինում, բայց, միևնույնն է, երբ դիմում էին, օգնության ձեռք էր մեկնում»։

2023 թվականի սեպտեմբերի 19-20-ին Արցախի համար վերջին մարտերն էին։ Նվերը ևս առաջնագծում էր։ «Նվերը 3-րդ պաշտպանական շրջանում էր ծառայում։ Այդտեղից իրենց զորամասի տղաներին տեղափոխել էին Ճարտար, ակումբ ունեինք, պետք է այնտեղ հերթապահություն անեին։ Մինչև հիմա չգիտեմ, թե ինչու։ 18-ին այնտեղ հերթափոխության էր։ Սեպտեմբերի 19-ի առավոտյան եկավ տուն։ Մի ժամ չանցած, երբ արդեն ուզում էի սեղան դնել, ինչ-որ մեկի հետ հեռախոսով խոսեց, հետո կապերը սկսեցին խափանվել։ Միայն այն հասկացա, որ տագնապ է հայտարարված, իսկ Նվերն էլ ասաց, որ տանն է։ Հետո իրեն ասացին՝ արի։ Խնդրեցի, որ չգնա, բայց նա, առանց չափազանցության, վազելով գնաց։ Շորերը հագավ, ո՛չ ինձ հաջող արեց, ո՛չ Մանեիս համբուրեց ու շտապ դուրս եկավ։ Ես մի տեսակ հանգիստ էի, քանի որ այդ ժամանակ տագնապ բավականին հաճախ էին հայտարարում, մտածեցի՝ լուրջ բան չկա, շուտով կվերադառնա Նվերը։ Ինքս ինձ ասում էի՝ եթե այսօր չգա, վաղն անպայման կգա։ Չէի պատկերացնում, որ պատերազմ կսկսվի»։ Այդ օրը Նվերն ու կինը վերջին անգամ են իրար տեսել ու զրուցել։

Դրանից հետո Հերսիլեի եղբայրն ու կինը մոտ երկու կիլոմետր ճանապարհ են անցնում՝ գյուղից Ճարտար հասնելու համար։ «Ես սեղանը դնում էի այն մտքով, որ Նվերը պետք է տուն գա։ Եղբայրս ու հարսս մեր տանն էին, ռմբակոծությունների ձայներն ուժեղացան։ Եղբայրս ասաց՝ առանց ձեզ տուն չեմ գնա, քեզ մենակ չեմ թողնի այստեղ։ Ես էլ չէի ուզում գնալ, մտածում էի՝ բա որ Նվերը տուն գա, տեսնի՝ մենք տանը չենք, ինչ ասես կմտածի։ Իր հետ էլ կապ հաստատել չէր ստացվում։ Նվերի հորեղբոր հետ հարևաններ էինք։ Հորեղբոր կնոջն ասացի՝ ես գնում եմ, Նվերը հենց գա, կասեք Խունշինակ եմ գնացել։ Մանեիս գրկած՝ այդ ձայների միջով տեղ հասանք։ Չեմ կարող նկարագրել, թե ինչի միջով անցանք։ Շատ վտանգավոր էր, ես հոգնում էի, եղբայրս էր գրկում աղջկաս, նա հոգնում էր, տալիս էր իր կնոջը, այդպես տեղ հասանք։ Նկուղում էի պատսպարվել։ Եղբայրս ու կինը գնացին իրենց երեխաների հետևից, բայց մայրիկս մանկապարտեզից ու դպրոցից եղբորս երեխաներին արդեն վերցրել էր»։

Սեպտեմբերի 19-ին է անմահացել Նվերը Մարտունու 2-րդ պաշտպանական շրջանի «Կոհակ» կոչվող բարձունքում։ «Չէի կարողանում իր հետ կապվել։ Գյուղի մոտ անտառ կար, բոլոր կողմերից գալիս էին, որ այդտեղից կապ հաստատեին ինչ-որ մեկի հետ։ Առավոտյան վեր կացա, մայրիկիս ասացի, որ գնում եմ անտառի կողմը, ուզում եմ նորից փորձել կապ հաստատել Նվերի հետ. «Եթե չստացվի, զանգեմ քրոջը, թող Մարտունիի հիվանդանոցներում փնտրի, այլ տարբերակ չկա»։ Ես վստահ էի՝ իրեն մի բան պատահել է, որ իր մասին իմաց չի տալիս։ Այդ ժամանակ մայրիկս հայտնեց բոթը։ Հուղարկավորությանը չենք մասնակցել։ Միայն տղամարդիկ են ներկա եղել։ Հուղարկավորությունից օրեր անց գաղթի ճամփան բռնեցինք»։

Ապրելու ուժի մասին։ «Իմ աղջիկը՝ Մանես է ուժ տալիս և, իհարկե, ծնողներս։ Սկզբում միայնակ առհասարակ չէի կարողանում մնալ, հիմա ուզում եմ փորձել Մանեիս հետ մեր կյանքը կառուցել։ Բարդ է, բայց ինչ արած, պետք է քիչ-քիչ սովորենք»։

Հ. Գ.- Պայմանագրային զինծառայող Նվեր Առստամյանը հետմահու պարգևատրվել է ԱՀ «Արիության համար» մեդալով։ Հուղարկավորված է Ճարտարի գերեզմանատանը։