Ինչու ենք խաղաղության փոխարեն հակամարտություն դրդում Ուկրաինայում. Daily Mail
Ո՞րն է Մեծ Բրիտանիայի հետաքրքրությունը Ուկրաինայում: Ինչո՞ւ է Լոնդոնը զենք ու տեխնիկա տրամադրում այս երկրին, չնայած այն բանին, որ պետական բյուջեն սահմանափակ է, իսկ սեփական զինված ուժերը երկար տարիներ փողի, մարդկանց ու տեխնիկայի պակաս ունեն։ Այս մասին հարցադրում է առաջ բերել Daily Mail-ի սյունակագիր Փիթեր Հիչենսը:
«Եթե մենք լինեինք իսկական բաց հասարակություն, ապա, իհարկե, այս հարցը անընդհատ տրվելու էր։ Սակայն դա այդպես չէ: Ուստի ես հիմա հարցնում եմ, քանի որ Ուկրաինայում պատերազմը կարող է բոցավառել ողջ Եվրոպան եւ մեզ արդեն ավելի, քան երբեւէ մոտեցրել է իրական միջուկային պատերազմին:
Ես խնդրում եմ որպես բրիտանացի հայրենասեր, որի գլխավոր մտահոգությունն ամենից առաջ «այս թագավորության անվտանգությունն է, պատիվն ու բարօրությունը»:
Ես չեմ խուսափի անհրաժեշտ պայքարից եւ չեմ հրաժարվի դաշնակցից. սակայն ինչո՞ւ ենք մենք այս պատերազմը հրահրում՝ խաղաղության հաստատման փորձի փոխարեն:
Սա ժամանակին բրիտանական միանգամայն նորմալ տեսակետն էր: Մարգարեթ Թետչերը հեռու էր ուկրաինական ազգայնականությամբ ոգեւորված լինելուց։ 1990 թվականի հունիսի 9-ին տիկին Թետչերը ելույթ էր ունեցել Կիեւում՝ Ուկրաինայի տարածաշրջանային ժողովում։
Նա ուրախությամբ մերժել էր այդ քաղաքում բրիտանական դեսպանատուն բացելու հարցը։ Սա, նա բացատրել էր նրանով, որ դա նույնքան հավանական էր, որքան Մեծ Բրիտանիան դեսպանատուն բացեր Կալիֆորնիայում կամ Քվեբեկում:
«Ես տեսնում եմ, որ դուք փորձում եք ինձ ներքաշել ձեր քաղաքականության մեջ։ Դեսպանություններ ունեն միայն այն երկրները, որոնք ունեն ամբողջական ազգային կարգավիճակ: Դրա համար մենք դիվանագիտական հարաբերություններ ունենք Խորհրդային Միության, ԱՄՆ-ի, Կանադայի, Ավստրալիայի հետ։ Մենք դեսպանատներ չունենք Կալիֆոռնիայի, Քվեբեկի, Ավստրալիայի նահանգներում», - ասել էր նա իր զրուցակցին:
Ժամանակին ամերիկացիները սրանից զերծ էին մնում։
1991 թվականի օգոստոսի 1-ին նախագահ Ջորջ Բուշի ելույթը հետագայում հայտնի դարձավ որպես «Կիեւյան հավի ելույթ»:
Բուշին չէր հետաքրքրում անկախ Ուկրաինան. նա Ուկրաինայի այն ժամանակվա խորհրդային խամաճիկ խորհրդարանին ասել էր. «Ես եկել եմ այստեղ ձեզ ասելու, որ մենք աջակցում ենք այս մեծ երկրում ժողովրդավարության եւ տնտեսական բարեփոխումների համար մղվող պայքարին: Մոսկվայում ես ուրվագծեցի մեր մոտեցումը։ Մենք աջակցելու ենք կենտրոնում գտնվողներին եւ հանրապետություններին, ովքեր ձգտում են ազատության, ժողովրդավարության եւ տնտեսական ազատության»։
Բայց երբ նա օգտագործում էր «այս մեծ երկիրը» արտահայտությունը, նա խոսում էր Խորհրդային Միության մասին, ոչ թե Ուկրաինայի:
Նա սպասում էր, որ ԽՍՀՄ-ը կշարունակեր գոյություն ունենալ։ Այցի ընթացքում նա հրաժարվել է հանդիպել Ուկրաինայի անկախության համար պայքարողների հետ։
Արեւմտյան ժողովրդավարությունները ցանկանում էին հին Խորհրդային Միության բարեփոխված, ազատ տարբերակը:
Նրանք չէին ակնկալում ազգայնականության պայթյուն տարածաշրջանում, եւ նրանց այնքան էլ դուր չէր գալիս այն, թե ինչ տեղի ունեցավ: Միայն 1991-ին ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո աներեւակայելին դարձավ անկասելի։
Սակայն ամերիկյան քաղաքական շրջանակում որոշ մարդիկ ցանկանում էին ավելի հեռուն գնալ: Նրանք մտավախություն ունեին, որ Ռուսաստանը մի օր նորից կբարձրացնի գլուխը եւ կվիճարկի ամերիկյան ուժը:
Փոլ Վոլֆովիցը, որը նաեւ Իրաքի աղետի հեղինակներից մեկն է, մշակել է Ռուսաստանին փոքրացնելու եւ նվաստացնելու քաղաքականությունը դեռեւս 1992 թվականին՝ Վլադիմիր Պուտինի մասին լսելուց շատ ավելի առաջ:
Թեեւ այս քաղաքականությունը կողմնակիցներ գտավ Պենտագոնում եւ այլ գերատեսչություններում, շատ ուրիշներ՝ սկսած Սառը պատերազմի փայլուն վետերան դիվանագետ Ջորջ Քենանից մինչեւ ցինիկ դիվանագիտության գերագույն վարպետ Հենրի Քիսինջեր, դեմ էին ՆԱՏՕ-ի ընդլայնման քաղաքականությանը:
Քենանը 1998 թվականին ասել է. «կարծում եմ՝ սա նոր սառը պատերազմի սկիզբն է»։
«Կարծում եմ, որ ռուսներն աստիճանաբար շատ բացասական կարձագանքեն, եւ դա կազդի նրանց քաղաքականության վրա։ Կարծում եմ՝ դա ողբերգական սխալ է», - զգուշացրել էր նա եւ նշել, որ դա վիրավորանք է Ռուսաստանի ձգտող դեմոկրատների համար:
«Մենք երես ենք թեքում հենց այն մարդկանցից, ովքեր պատմության մեջ ամենամեծ անարյուն հեղափոխությունն արեցին՝ վերացնելու խորհրդային ռեժիմը», - ասել էր Քենանը։
Հայտնի ռուս լիբերալները, ինչպիսին Եգոր Գայդարն է, աղաչել են արեւմտյան ազդեցիկ ընկերներին՝ մարտահրավեր նետել ՆԱՏՕ-ի ընդլայնման քաղաքականությանը: Սակայն զենքի արտադրությունը շատ փող է բերում, իսկ ռազմական քաղաքականության վարումը` մեծ փառք, ուստի այն շարունակվեց` արագացնելով եւ ուժեղացնելով ռուս ազգայնականներին ու հակադեմոկրատներին:
Այնուհետեւ, 2008 թվականին Ջորջ Բուշ-կրտսերը հրավիրեց Ուկրաինային՝ միանալու ՆԱՏՕ-ին:
Հավանաբար սա այն կետն էր, երբ հակամարտությունն անխուսափելի է դարձել: Ամերիկացի ականավոր նեոպահպանողական Ռոբերտ Քեյգանը լավ ձեւակերպել է այս հարցը. «Թեեւ անպարկեշտ կլինի մեղադրել Միացյալ Նահանգներին՝ Ուկրաինայի վրա Պուտինի անմարդկային հարձակման համար, սակայն պնդել, որ ներխուժումը բոլորովին անհիմն է եղել սխալ է»:
«Այս ամենի իմաստն այն է, որ Ուկրաինային փաստացի ռազմական աջակցության ներկայիս քաղաքականությունը շատ հին եւ շատ հակասական քաղաքականություն է։
Դրա դեմ լուրջ փաստարկներ կան, որոնք առաջ են քաշում Արեւմուտքի լուրջ հայրենասեր մարդիկ։ Այնուամենայնիվ, դրանք հազվադեպ են լսվում: Գրեթե նույնքան կարեւոր է, որ այստեղ ուղղակի բրիտանական հետաքրքրություն չկա, թեեւ այս փաստը երբեք չի քննարկվում։
Մենք շատ քիչ առեւտրային, քաղաքական կամ մշակութային կապեր ունենք Ուկրաինայի հետ:
Մենք Ռուսաստանի հետ տարածքային հակամարտություն չունենք Հին Ղրիմի պատերազմից ի վեր, որն այժմ մարդկանց մեծամասնության կողմից ճանաչվում է որպես անօգուտ հիմարություն»,- մասնավորապես, գրել է հոդվածի հեղինակը։