Իմ Հերոս նախագիծ
Գլխավոր Թոփ լուրեր Լրահոս Վիդեո Թրենդ
Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի արձագանքը հայ-ադրբեջանական հռչակագրի վերաբերյալ Իրանի նախագահը Հայաստան կայցելի օգոստոսի 18-21-ը Հայաստան-Ադրբեջան գործարքը կարևոր է Թրամփի համար. Պետդեպ Կարապետյանների ընտանիքը ներդրումային արբիտրաժ է նախաձեռնել Հայաստանի Հանրապետության դեմ Միրզոյանը շնորհակալություն է հայտնել Լավրովին շնորհավորանքի և աջակցության համար Միրզոյանը Արաղչիին շնորհակալություն է հայտնել վաշինգտոնյան համաձայնությունների վերաբերյալ սկզբունքային անդրադարձի համար Հրապարկվել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության նախաստորագրված համաձայնագրի տեքստը ԱՄՆ ռազմաօդային ուժերի ինքնաթիռները վայրէջք են կատարել Երևանում ՌԴ-ն պատրաստ է նպաստել հայ-ադրբեջանական կարգավորմանը, տրանսպորտային ապաշրջափակմանը. Պուտին Տեղի է ունեցել Նիկոլ Փաշինյանի հեռախոսազրույցը Վլադիմիր Պուտինի հետ Զինծառայող է հանկարծամահ եղել Իրանի ԱԳՆ-ը ներկայացրել է միջուկային ծրագրի կրճատման պայմանը

ԱՄՆ Ազգային գվարդիայի զորքերը տեղակայվել են Վաշինգտոնի կենտրոնումԱնաիս Սարդարյանը հայտնել է, որ առողջական խնդիրներ ունիՌուսաստանի ազգային հակակոռուպցիոն կոմիտեի նախագահը կոչ է արել հեռացնել Հեյդար Ալիևի հուշարձաններըԳոռավան համայնքի նախկին ղեկավարը մեղադրվում է հափշտակության, գույքային վնաս պատճառելու, պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելու և փողերի լվացման մեջԿիմ Չեն Ընը Պուտինին վստահեցրել է Ռուսաստանի աջակցության մասինԻնչու է Սոֆի Դևոյանի հարսանիքի կադրերում բացակայում ամուսնու ընտանիքըՔրեական ոստիկանությանը Մոսկվա-Երևան չվերթով հետախուզվողի է տեղափոխել ՀայաստանՀայտնաբերվել են ավելի քան 1․5 կգ տարբեր տեսակի թմրամիջոցներՎերականգնվել է պետությանը պատճառված վնասից 75 մլն դրամըԼատվիան առնվազն 2 միլիոն եվրո կհատկացնի ԱՄՆ-ից Ուկրաինային զենք գնելու համարԿոռուպցիայի հանձնաժողովը Տարոն Չախոյանի գռեհկությունը նորմալ համարեց. որոշումԹեհրանը պատրաստ է դիմակայել ԱՄՆ-ի և Իսրայելի ցանկացած ագրեսիայի. Իրանի պաշտպանության նախարարԼեւոն Տեր-Պետրոսյանի արձագանքը հայ-ադրբեջանական հռչակագրի վերաբերյալԴեսպան Քվինը ներկա է գտնվել «Արծիվ գործընկեր 25» զորավարժության բացմանըՌուբեն Վարդանյանի պաշտպանը պահանջել է դատաբժշկական լեզվաբանական փորձաքննություն նշանակելԻրանի նախագահը Հայաստան կայցելի օգոստոսի 18-21-ըՀայաստան-Ադրբեջան գործարքը կարևոր է Թրամփի համար. ՊետդեպՌԴ է մտել շշալցված կոնյակով բեռնված 26 բեռնատար․ ՊապոյանՀունգարիայի վարչապետը ԵՄ-ին կոչ է արել հետևել ԱՄՆ-ի օրինակին և գագաթնաժողով անցկացնել Ռուսաստանի հետԿարապետյանի առնչությամբ ՀՀ վարչապետի հայտարարությունները լիովին խախտում են ՀՀ Սահմանադրությունը. Ռոբերտ ԱմստերդամՀետախուզությունը մոտ մեկ ամիս տեղեկություններ է փոխանցել ՀՀ իշխանություններինԹուրքիան և Վրաստանը կշարունակեն ուս-ուսի աշխատել. ԷրդողանԿարապետյանների ընտանիքը ներդրումային արբիտրաժ է նախաձեռնել Հայաստանի Հանրապետության դեմՀայ-ադրբեջանական պատերազմը գրեթե նույնքան բարդ էր, որքան ռուս-ուկրաինականը. ԹրամփՈւկրաինան կարող է հրաժարվել կորցրած տարածքներից՝ հանուն կարգավորմանՆորվեգիան կկատարի Նեթանյահուի ձերբակալման միջազգային դատարանի օրդերը, եթե նա այցելի Օսլո. ԱԳ փոխնախարարՎաշինգտոնի քաղաքապետը քննադատել է Թրամփին՝ Ազգային գվարդիան քաղաք մտցնելու համար«Փյունիկ»-ը նոր գլխավոր մարզիչ ունիՍիրիան Ռուսաստանից պաշտպանություն է խնդրելԱռանց վարորդական իրավունքի երկրորդ անգամ ավտոմեքենա վարելը կհանգեցնի քրեական պատասխանատվության․ օրինագիծՄիրզոյանը շնորհակալություն է հայտնել Լավրովին շնորհավորանքի և աջակցության համարԿարծում եմ՝ հանդիպումը լավ կընթանա, բայց կարող է նաև վատ անցնել․ Թրամփը՝ Պուտինի հետ կայանալիք հանդիպման մասինԹրամփը խոսքի մեջ վրիպել է. ես ուրբաթ օրը մեկնում եմ ՌուսաստանԱՄՆ-ն Թրամփ-Պուտին հանդիպման օրը կփակի Ալյասկայի Անքորիջ քաղաքի օդային տարածքըՃամբարափոխին դաս են տվելԿիսում եմ հայերի մտահոգությունը Բագրատ և Միքայել Սրբազանների բանտարկության դեպքովԴատարանը ոչ իրավաչափ է ճանաչել Սամվել Կարապետյանի ձերբակալումը, ոչ թե կալանքը. Արամ ՎարդևանյանՄիրզոյանը Արաղչիին շնորհակալություն է հայտնել վաշինգտոնյան համաձայնությունների վերաբերյալ սկզբունքային անդրադարձի համարԼավ հասկանալով, որ հայտնվելու եմ իշխանության տեսադաշտում՝ առանց թաքնվելու կանգնել եմ իմ ընկերոջ՝ Սամվել Կարապետյանի կողքին. Վարդան ՀարությունյանGoogle-ը քաղցրավենիք է ընտրել՝ Android-ի նոր տարբերակը անվանակոչելու համարՌԴ ոստիկանության գլխավոր միգրացիոն վարչության պետի տվյալները ջնջվել են ՆԳՆ ղեկավարների ցուցակիցՍամվել Կարապետյանի ձերբակալումը ճանաչվել է ոչ իրավաչափVolkswagen-ը դադարեցնում է Touareg-ի արտադրությունըՀրապարկվել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության նախաստորագրված համաձայնագրի տեքստըԵրեւանում ավտոբուսի վարորդը վրաերթի է ենթարկել մեկ այլ ավտոբուսի վարորդիՌուսաստանի Արզամաս քաղաքում տեղի են ունեցել մի քանի պայթյուններՌուսաստանի Սվերդլովսկի մարզից 33 ադրբեջանցի է արտաքսվելԱՄՆ ռազմաօդային ուժերի ինքնաթիռները վայրէջք են կատարել ԵրևանումՌԴ-ն պատրաստ է նպաստել հայ-ադրբեջանական կարգավորմանը, տրանսպորտային ապաշրջափակմանը. ՊուտինՀարևանները բողոքել են Ցուկերբերգից
Քաղաքականություն

Տխրահռչակ վաղ կենսաթոշակի նախագծի խնդիրներն ու դրա մոտալուտ հակասահմանադրականությունը. Արսեն Բաբայան

 

Ներկայացնում ենք ՍԴ դատավորներին վաղ կենսաթոշակի ուղարկելու խնդիրների մասին ԱԺ աշխատակազմի ղեկավարի նախկին տեղակալ, իրավապաշտպան Արսեն Բաբայանի հոդվածը, որը գրվել է Tert.am-ի համար։

Դատարանի անկախության ստանդարտների վերաբերյալ առկա միջազգային փորձից կարելի է անել հետևյալ հետևությունները.

Դատական համակարգի անկախությունը պահանջում է, որ դատավորները զերծ լինեն արտաքին ճնշումներից, և՛ ուղղակի, և՛ անուղղակի միջամտությունից ու ազդեցությունից:

Դրա համար պետք է առկա լինեն որոշակի երաշխիքներ դատավորների նշանակման, ազատման, դատարանի կազմի, կառուցվածքի, ժամկետի, գործառույթների իրականացումից հրաժարվելու հետ կապված:

Ի թիվս այլնի այս երաշխիքներին ոչ իրավաչափ կերպով միջամտությունը հանդիսանում է անկախության սկզբունքի խախտում:

Անկախությունը պետք է դիտարկել և՛ որպես դատական իշխանության հատկանիշ, և՛ անձի իրավունքների պաշտպանության տեսանկյունից:

Անկախությունը պետք է ապահովվի նաև օրենսդրի և գործադիրի միջև իրավահարաբերություններում, որից ենթադրվում է, որ այս մարմինները ևս չպետք է ոչ իրավաչափ կերպով միջամտեն դատական իշխանության գործերին:

Որպես անկախության չափման միավոր է հանդիսանում նաև օբյեկտիվության թեստը, որի համաձայն՝ դատարանի կազմը և այլ հանգամանքները չպետք է կասկած հարուցեն անկախության տեսանկյունից:

Այս ամենի լույսի ներքո դիտարկելով վաղ կենսաթոշակի վերաբերյալ օրենքի նախագիծը՝ ակնհայտ է դառնում, որ իշխանության կողմից խաթարվել են դատական իշխանության անկախության, այդ թվում՝ արդար դատաքննության սկզբունքները, մասնավորապես.

Նախագիծը գործիք է հանդիսանում գործող դատավորներին հեռացնելու և նոր կազմ ձևավորելու հարցում, ինչը ուղիղ միջամտություն է դատական իշխանության նկատմամբ

Այս հարցի համատեքստում շատ կարևոր է երկու հանգամանք.

Արդյո՞ք իշխող ուժը, ի դեմս օրենսդիրում իր խմբակցության կարող է առանց այլ քաղաքական ուժերի հետ կոնսենսուսի ընտրել իր համար ցանկալի ՍԴ դատավորի թեկնածուներին,

Արդյո՞ք վաղ կենսաթոշակի գնալը իսկապես կամավոր է:

Դատավորների ընտրության մասով հարկ է նշել, որ թեև նախագծով սահմանված է դատավորների՝ կամավոր կերպով կենսաթոշակի հնարավորություն, այդուհանդերձ՝ ուսումնասիրելով փաստերը, ակնհայտ է դառնում, որ այն մեղմ ասած կամավոր չէ:

Մասնավորապես, այդ մասին են վկայում նախագծի քննարկումներին զուգորդած հայտարարությունները, այդ թվում՝ ԱԺ նախագահի, նրա տեղակալի, արդարադատության նախարարի մակարդակով՝ արժանապատիվ հեռանալու, արժանապատվություն ունենալու դեպքում առաջարկը ընդունելու, պարտադիր փոփոխությունների և ոչ ոքի խույս չտալու մասին:

Այդ մասին է վկայում նաև ՍԴ շուրջ ամիսներ շարունակ ձևավորված իրավիճակը՝ զուգորդված վիրավորանքներով, սպառնալիքներով, շինծու քրեական գործերով՝ որոնք մի կողմից կարող են հանդիսանալ կրկնվելու ազդակ՝ խաղաղ պայմաններում չհեռանալու դեպքում, իսկ մյուս կողմից ունեն կրկնվելու իրական և մեծ շանսեր:

Այլ կերպ ասած, նույնիսկ հետագա ազդեցությունների բացակայության դեպքում ստեղծվել են բոլոր հիմքերը դատավորներին ճնշելու և այդ քայլին գնալուն հարկադրելու համար, որն արդեն իսկ հակասում է կամավորությանը, իսկ նախագիծը հերթական պարարտ հողը կլինի ՍԴ նկատմամբ ճնշումների նոր ալիքի՝ որոնք կարող են լինել և տեսանելի և անտեսանելի, ունենալ տարատեսակ դրսևորումներ: Չէ՞ որ, ինչպես Աժ նախագահն էր պնդում, դեռ շատ պլաններ ունեն մշակած ՍԴ հարցում իրենց նպատակին հասնելու համար:

Բացի այդ, ինքնին կամավորության սկզբունքի խախտում է երկամսյա ժամկետի սահմանումը, որն ունի հարկադրող բնույթ, և չի պարունակում ողջամիտ հիմնավորում:

Եվ իզուր չէ, որ Վենետիկի հանձնաժողովը իր կարծիքում շեշտադրել է ՙՙխիստ կամավորության՚՚ հարցը՝ կասկածելով որոշակի հանգամանքների վրա:

Իսկ ինչ վերաբերում է ՍԴ նոր կազմ ձևավորելուն և վերահսկելի դատարան ունենալուն, ապա դա իրական է: Մասնավորապես, թեև սահմանված է ՍԴ դատավորի ընտրության բավականին բարձր շեմ, որպեսզի ընտրությունը լինի կոնսենսուսի արդյունքում, ներկա պայմաններում իշխող ուժը, լինելով բացարձակ մեծամասնություն և ունենալով բավարար ձայներ, կարող է միանձնյա ձևավորել ՍԴ նոր կազմը: Ընդ որում, թեև տարբեր մարմինների կողմից առաջադրումներ կատարելու հնարավորությունը ևս միտված է դատարանում քաղաքական ազդեցությունը չեզոքացնելուն, Վահե Գրիգորյանի փորձը ցույց տվեց, որ հնարավոր է արհամարհել ցանկացած առաջադրում, եթե թեկնածուն իշխող ուժի սրտի թեկնածուն չէ: Այսպիսով, ներկա փաստերը լիովին ցույց են տալիս ՍԴ վերահսկելի դատարան ձևավորելու իրական շանսերն ու մոտիվները և այս հարցում երաշխիքների իրական բացակայությունը:

Իսկ որքանո՞վ է այդ միջամտությունն արդարացված

Սա պարզելու համար պետք է ուշադրություն դարձնել նախագծի նպատակին և դրան հասնելու համար ընտրված միջոցներին:

Նպատակը - որպես նախագծի հիմնավորում է նշված նոր Սահմանադրությամբ ամրագրված Սահմանադրական դատարանի մոդելի կյանքի կոչումը: Հարկ է նշել, որ նախագծով սահմանված նպատակը ինքնին իրավաչափ չէ այն համատեքստում, քանի որ հենց սահմանադիրն է որոշել, որ Սահմանադրական դատարանի մոդելը պետք է ամբողջանա հետզհետե՝/ ինչը երկու դատավորի պարագայում արդեն իսկ իրացվել է/ նշելով, որ դատավորները շարունակելու են պաշտոնավարել: Այլ կերպ ասած, նշված նպատակը հակասում է սահմաանդրի կամքին, որը իրացվել էր՝ հաշվի առնելով դատավորների անփոփոխելիության սկզբունքը:

Բացի այդ, օրենսդրի նպատակը վեր հանելու համար կարևոր գործիք են հանդիսանում ոչ միայն համապատասխան դրույթը կամ դրա ֆորմալ հիմնավորումը, այլև օրենսդրական գործընթացին նախորդող և հաջորդող գործընթացները:

Սա դիտարկելու արդյունքում պարզ է դառնում, որ նպատակը Սահմանադրական դատարանի ոչ վերահսկելի դատավորներից ազատվելն է: Մասնավորապես, այս մասին են վկայում նախորդող ամիսներին իշխանական ուժի արշավը Սահմանադրական դատարանի դեմ տարբեր և նույնիսկ անհեթեթ պատճառաբանություններով՝ /անդամները դատավորներ չեն, հանրային վստահություն, նախկին ռեժիմի կողմից նշանակված լինել և այլն/ զուգորդված վիրավորանքով և սպառնալիքով, և ակնհայտ է, որ այս նախագիծը նշված արշավի շարունակությունն է:

Նախագծի կոնտեքստից շեղումը նկատելի էր նաև բուն նախագծի քննարկման արդյունքում, քանի որ կրկին անգամ խոսվում էր ոչ թե դատարանի ցանկալի մոդելի, այլև դատավորների հանրային վստահության, նրանց՝ իշխանությունը զավթած խմբակ, հանցագործ լինելու և այլնի մասին:

Գլխավոր մոտիվացիան – Հնազանդ դատարան ունենալու համատեքստում, որպես գլխավոր մոտիվացիա կարելի է դիտարկել թերևս Ռ. Քոչարյանի գործից Սահմանադրական դատարանի դատավորներին մեկուսացնելը: Այս մասին է վկայում այն հանգամանքը, որ Քոչարյանի գործի վերսկսումը նախատեսվում է փետրվար-մարտ ամիսներին, իսկ կենսաթոշակի առաջարկի վերջնաժամկետը հունվարի 31-ն է: Իսկ այս գործի՝ իշխանության համար կենսական հարց լինելը ակնհայտ է բոլորի համար. Այդ գործով դիմումները ՍԴ մուտք արվելուց հետո սկսվեց արշավը ՍԴ-ի նկատմամբ, ՍԴ նախագահի և նրա մտերիմների հետ կապված քրեական գործերը հարուցվեցին և բուռն ճնշումները սկսվեցին հենց Քոչարյանի գործով որոշման կայացումից հետո: Սրա վկայությունն են պատգամավորների արտահայտությունները այն մասին, որ եթե դիմում չներկայացվեր Վենեքիկի հանձնաժողով և ՄԻԵԴ, նախագահի դեմ գործընթաց չէր սկսվի, Քոչարյանի գործով որոշումից խուսափելու համար պետք էր ի սկզբանե հետևել Վահե Գրիգորյանի հորդորներին,նոր դատավորներ առաջադրել և այլն:

Բացի այդ, մոտիվացիայի հարցում էական է նաև նոր կազմի նկատմամբ վերահսկողություն ունենալու հնարավորությունը, ինչը լրիվ իրատեսական է, ինչպես նշվեց վերևում:

Այսպիսով, պարզ է դառնում, որ նախագծի և ֆորմալ և իրական նպատակները իրավաչափ չեն:

Նպատակին հասնելու համար ընտրված միջոցները – այս հարցը պարզելու համար ուշադրության է արժանի երկամսյա ժամկետի սահմանումը: Մասնավորապես, երկամսյա ժամկետում կենսաթոշակի պահպանմամբ լիազորությունները վայր դնելու կանոնակարգումը մեծ վնաս կարող է հասցնել դատարան դիմած սուբյեկտներին, դատարանի կայունությանը, այն դեպքում, երբ շատ ավելի մեծ ժամանակային ինտերվալի կամ փուլային լուծման դեպքում էլ հնարավոր կլիներ ապահովելու ՙՙակնկալվող մոդելը՞՞՝, միևնույն ժամանակ թույլ տալով դատավորներին ավարտելու իրենց վարույթում գտնվող գործերը պատշաճ ժամկետներում և զերծ մնալ դատարանի ինստիտուցիոնալ կայունությունը խաթարող այնպիսի իրավիճակից, որը կառաջանա դատավորների միաժամանակյա հեռացման դեպքում: Այս մասին խոսել էր նաև Վենետիկի հանձնաժողովը, որը կրկին անտեսվել էր:

Այսպիսով, պարզ է դառնում, որ նշված նպատակին կարելի էր հասնել շատ ավելի նվազ չափով միջամտելով դատական համակարգի կայունությանը և արդար դատաքննության իրավունքին:

Իսկ ինչ վերաբերում է համաչափության սկզբունքին նեղ իմաստով, ապա պետք է փաստել, որ տեսակարար կշռի առումով վտանգի տակ է գտնվում կարևորագույն իրավունք և սկզբունք, ինտենսիվ միջամտության դրսևորմամբ, ինչպես նշվեց վերևում: Ընդ որում, անհասկանալի է, թե հանուն որ իրավունքի կամ ազատության է սա արվում, մասնավորապես՝ իշխանության երազանքների ՍԴ-ի մոդելի ուշ կյանքի կոչումը ո՞ր իրավունքը կամ ազատությունն է խաթարում, և ինչ չափով, որն ավելի կարևոր է:

Այսպիսով, ակնհայտ է դառնում, որ Օրենսդրի կողմից նման նախագծի ներկայացումը հանդիսանում է միջամտություն դատական իշխանության, արդար դատաքննության իրավունքի նկատմամբ, որը արդարացված չէ ոչ իրավաչափ նպատակի, ոչ դրան հասնելու համար ընտրված միջոցի համատեքստում, ուստի ոչ համաչափ և ոչ օրինական է:

Ի վերջո, սրա վկայությունն են ընդդիմադիր խմբակցությունների հայտարարությունները՝ նախագծին դեմ քվեարկելու մասին, նրանց որակումները նախագծի՝ քաղաքական հաշվեհարդար և տեռոր լինելու մասին:

Նման պայմաններում նախագիծն ունի լիարժեք շանսեր ոչ միայն հակասահմանադրական ճանաչվելու, այլև արժանանալու միջազգային հանրության՝ այդ թվում Վենետիկի հանձնաժողովի կոշտ գնահատականին և ինչու ոչ՝ սանկցիաներին:

Այս համատեքստում դատավորները թերևս պետք է երկար մտածեն առաջարկն ընդունելուց առաջ, քանի որ աշխատելու համար սահմանված սոցիալական երաշխիքը չաշխատելու պարագայում կարող է վերածվել անաշխատ եկամտի և ոչ միայն վերացվել և ետ պահանջվել, այլև պատասխանատվության հիմք հանդիսանալ: