Այսօր՝ 29 մարտի 2024թ., 00:00
Տաջիկստանում 9 մարդ է ձերբակալվել Crocus City Hall-ի գործով Իլոն Մասկը բաժանորդագրվել է դեպրեսիան բուժել խոստացող օգտահաշվին Արտասահմանյան ընկերությունների վնասները ռուսական շուկայից հեռանալուց հետո գերազանցել են 107 միլիարդ դոլարը Քրեական հեղինակություն Շաքրո Մոլոդոյն ազատ է արձակվել Կրասնոդարի գաղութից Մոսկվայում բացահայտվել է ադրբեջանցու ձեռքով 23 տարի առաջ կատարված սպանությունը Միջազգային պահանջ է՝ սահմանի որոշման ցանկացած գործընթաց որևէ ուժ չունի, եթե մարդկանց բնականոն կյանքը խաթարվում է. Թաթոյան Հույսի նշան՝ կոտրված սերնդի համար. Ֆրանսիայի դեսպանը հանդիպել և շնորհավորել է արցախցի ուսանողուհուն ՌԴ-ի հետ կապերը խզելու դեպքում Հայաստանը կկորցնի արժեքը Եվրամիության աչքում. ռուս քաղաքագետ Առցանց անմաքս առևտրի շեմը ենթարկվել է փոփոխության. ապրիլի 1-ից կսահմանվի 200 եվրո և 31 կգ «Ավտովազ»-ը սկսել է Lada-ի արտադրությունն Ադրբեջանում Փաշինյանը ոչինչ չի խնայում իր անձնական պաշտպանությունն անխոցելի դարձնելու համար Բաղմանյանի դեմ ցուցմունք տվողը մեկ միլիոն դոլար պարտք է բանկին Լավրով. Պուտինին զարմացրել է Ղարաբաղը Ադրբեջանի մաս ճանաչելու Փաշինյանի որոշումը Լևոն Քոչարյանի անունից կեղծ հայտարարություններ են տարածվում Բաղանիսցիները զայրացած են. «Հայաստան» խմբակցության պատգամավորներն այցելել են Տավուշ Լավրով. ԵՄ առաքելությունը Հայաստանում վերածվում է ՆԱՏՕ-ի առաքելության Արցախի հանձնումը միայն սկիզբ էր. ՀՅԴ Պատգամավորներից մինչև ՊԵԿ օպերլիազորներ․ թանկարժեք ժամացույց հայտարարագրած պաշտոնյաները Վիճաբանություն և ծեծկռտուք Երևանում.վիճաբանության մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են․ կա վիրավոր Հայաստանի ղեկավարությունը միտումնավոր փորձում է փչացնել հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ. Լավրով Եվրոպական արժեքները կրելով հանդերձ չպետք է Ռուսաստանին թշնամի դարձնենք, իսկ Իրանն էլ մեր հզոր հարեւանն է․ Արամ Մանուկյան Նյարդաբանները ուղեղում մի մեխանիզմ են հայտնաբերել, որը վերահսկում է երաժշտության տակ պարելու ցանկությունը ԱՄՆ առաջին տիկինը երեխաների համար գիրք է գրել իր կատվի մասին Եվրոպայում 11-ից 15 տարեկան գրեթե յուրաքանչյուր վեցերորդ երեխան կիբերհարձակման է ենթարկվում ԱՄՆ-ն 2024 թ. 228 մլն դոլար է հատկացրել Բալթյան երկրներին պաշտպանության համար Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Ապացույցներ են ձեռք բերվել, որ «Կրոկուս Սիթի Հոլ»-ի ահաբեկիչները կապ ունեն ուկրաինացի ազգայնականների հետ. ՌԴ Քննչական կոմիտե Կոռուպցիան այսօր իր սարդոստայնով տարածված է ամեն տեղ Երևանում թալանել են հայտնի «Զիգզագ» խանութը. հափշտակել են 5 մլն 500 հազար դրամի բջջային հեռախոս Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Հայաստանն աշխարհի աչքի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա ԼՂՀ-ն «լուծարելու» փաստաթուղթն անօրինական էր, բայց դա հայրենակիցներին փրկելու միակ միջոցն էր․ Շահրամանյան Մանիպուլյացիա․ Կառավարությունը հարկատուների գումարները տվեց «Վեոլիա Ջուր»-ին, որ հարկատուների համար ջուրը չթանկանա Մեծ Պահք. Ավագ հինգշաբթի. Արարիչը ստեղծեց ձկներին ու թռչուններին ՀՀ-ն 300 հազար դոլարի օգնություն կտրամադրի Ճապոնիային երկրաշարժից տուժածների հումանիտար կարիքների բավարարման համար Հայկ Մարությանը կուսակցություն է հիմնում Արցախը երբևէ Հայաստանի համար վտանգ չի եղել, դա մանիպուլյացիա է իշխանությունը պահելու համար. Արցախի ԱԺ պատգամավորը՝ Փաշինյանի հայտարարության մասին Ցելոֆանե տոպրակները չհանվեցին, այլ թանկացան. Նիկոլ Փաշինյանը խաբել է. մաս 190 ՔՊ-ականներն այլեւս առաջվանը չեն. նրանց սիրտը վախ է ընկել 92 մլն եվրո․ կառավարությունը դարձյալ վարկ է վերցնում Որքան են վճարել Հրաչուհի Ութմազյանին ու Համլետ Առաքելյանին՝ «Օսկար» մրցանակաբաշխությունը մեկնաբանելու համար Տավուշի հարցով իշխանությունը պահեստային տարբերակներ է նախատեսել Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովում քաոս է ՔԿ-ն մտել է դատարան և Մանվել Գրիգորյանի դատավոր դստերը օգնականի վերաբերյալ հարցեր է տվել Սեփական կամքով որոշել է հանձնել Տավուշի բնակավայրերը ՆԳ նախարարը քաղաքական լուրջ վրիպում է թույլ տվել Գուրգեն Արսենյանը ՔՊ-ից նեղացած է 15-օրյա ժամկետում տուգանքը վճարելու դեպքում կկիրառվի 30 տոկոսի նվազեցում. ՆԳՆ Զույգերը, որոնք միասին ալկոհոլ են խմում, ավելի երկար են ապրում միասին Ցուցարարները գոմաղբ են թափել ամերիկացի պաշտոնյաների տների մոտ Պեսկովը պատմել է «Крокус»-ում տեղի ունեցած ահաբեկչությունից հետո Պուտինի անցկացրած անքուն գիշերվա մասին «Լյուկի կափարիչ» փոխելը՝ լուրի թեմա․ Քաղաքացիները ծաղրում են թաղապետարանին Արթուր Աբրահամ․ Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր Օրվա խորհուրդ Փաշինյանը զարմացել է, որ ժողովուրդն այսքան տարի իրենց հանդուրժում է. «Հրապարակ» Սրանք անցան պլան Բ-ին. Գառնիկ Դանիելյան ՀՀ-ԵՄ-ԱՄՆ հանդիպումը որևէ երրորդ կողմի դեմ ուղղված չէ և չէր էլ կարող լինել. ՀՀ ԱԳՆ-ն՝ Ադրբեջանի հայտարարություններին «Ամիօ բանկ»-ը վերաբրենդավորումից հետո լծվել է ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց հարկադիր սնանկացման գործընթացին Օրենքի խախտմամբ աշխատանքից ազատվածներին նախարարությունները 436 մլն դրամ հարկադիր պարապուրդի գումար են վճարել Վարդենյաց լեռնանցքը փակ է կցորդիչով բեռնատարների համար, դժվարանցանելի՝ մյուս տեսակի տրանսպորտային միջոցների Ոսկերչության ոլորտի կասկածելի աճը շարունակում է «բարձր տնտեսական աճ» ապահովել Զախարովան՝ Ուկրաինային ադրբեջանական զենք մատակարարելու մասին՝ նման տեղեկությունները մանրակրկիտ ստուգվում են Իշխանությունների՝ ամեն ինչ օպտիմալացնելու ու կրճատելու սեւեռումը հասել է Դիլիջան Տարածքներ զիջելը դե ֆակտո տարածքային փոփոխությունների է հանգեցնում․ Գևորգ Դանիելյան Մահացել է Արարատ Զուրաբյանի դուստրը Ինչու չի կազմակերպվել Վրաստանի վարչապետի հանդիպումը Կաթողիկոսի հետ Նախկին ԱԱԾ-ականները՝ Զվարթնոցից ռուս սահմանապահներին հանելու մասին «Ճակատագրական չաթը». ինչո՞ւ են հրաժարական տվել 4 դատավորները Թալիբները նախատեսում են քարկոծելով մահապատժի ենթարկել կանանց դավաճանության համար Հետազոտողները վերծանել են ացտեկների տեքստերը, որոնք պատմում են մայրաքաղաքի հիմնադրման և իսպանացիների ներխուժման մասին Գիտնականները արհեստական բանականության կիրառմամբ բարելավել են գարեջրի համը Իտալական լճում «առաջադեմ տեխնոլոգիաներով» կառուցված հնագույն նավակներ են հայտնաբերվել Մենք «Զանգեզուրի միջանցք» տերմինը չենք օգտագործում, այլ` երթուղի, որը Ադրբեջանի արևմտյան շրջանները ՀՀ-ի Սյունիքի մարզով կապում է Նախիջևանի հետ․ Զախարովա Թիվ 130 դպրոցի՝ յուրացումների մեջ մեղադրվող տնօրենն ազատվեց աշխատանքից 29-ամյա երիտասարդը կալանավորվել է դանակով համաքաղաքացու սպանության փորձի և վերջինիս փեսային մարմնական վնասվածքներ հասցնելու մեղադրանքով Փնտրելու կարիք չկա, այդ մարդիկ Տավուշում սպասում են ձեզ. Գառնիկ Դանիելյանը՝ Ալեն Սիմոնյանին 153 մլն ռուբլի. ՌԴ-ում բանկի փոխնախագահին թալանել են սեփական բանկում Ոստիկանության պաշտոնատար անձ կաշառք է ստացել ապօրինի հատված փայտանյութի տեղափոխման դիմաց
Հարցում

Հնարավո՞ր է արդյոք Հայաստանում պետական հեղաշրջում

Այս թեմայի շուրջ խոսակցությունն ակտիվացրեց անձամբ վարչապետը: Սկզբից նրա ընտանիքին պատկանող լրատվամիջոցը գրեց դրա մասին, իսկ հետո նա նշեց այդ մասին իր վերջին ասուլիսում: Հաշվի առնելով խնդրի լրջությունը՝ փորձենք հասկանալ, թե ինչ է դա նշանակում և հնարավո՞ր է արդյոք Հայաստանում այս երևույթը:

Ո՞ր երկրներում են կատարվում պետական հեղաշրջումներ և ինչո՞ւ

Ռազմական հեղաշրջումները բնորոշ են զարգացման անցումային փուլում գտնվող երկրներում: Երկարատև տնտեսական ճգնաժամը և այն հաղթահարելու կառավարության անկարողությունը, քաղաքական խրոնիկական անկայունությունը պետական հեղաշրջման հիմնական աղբյուրն են դառնում: Այդ հեղաշրջման առանցքում է սովորաբար լինում բանակը: Այդ ճանապարհով են գնացել Ասիայի, Աֆրիկայի և Լատինական Ամերիկայի գրեթե բոլոր երկրները: Թայվանը, Հարավային Կորեան, Սինգապուրը, Ֆիլիպինները, Թայլանդը, Ինդոնեզիան, Պակիստանը, Բիրման, Բանգլադեշը, Աֆղանստանը, Թուրքիան, Իրաքը, Սիրիան, Ալժիրը, Լիբիան, Ուգանդան, Չադը, Նիգերիան, Սոմալին, Եթովպիան, Գանան, Զաիրը, Սենեգալը, Տանզանիան, Չիլին, Արգենտինան, Բոլիվիան, Պերուն, Ուրուգվայը, Պարագվայը, Հայիթին, Դոմինիկյան հանրապետությունը, Նիկարագուան, Հոնդուրասը, Գվատեմալան և այլն:

Այս ճանապարը չի շրջանցել Եվրոպան՝ Հունաստանը, Իսպանիան, Պորտուգալիան, Լեհաստանը:

Միայն երկրորդ աշխարհամարտից հետո աշխարհում տեղի է ունեցել մոտ 500 խռովություն և հեղաշրջում: Դրանք պայմանավորված են եղել ոչ թե զուտ դավադրություններով, այլ ունեցել են օբյեկտիվ անհրաժեշտություն։

Ի դեպ, պետական և ռազմական հեղաշրջումներից չեն խուսափել նաև հետխորհրդային երկրները: Հարևան Վրաստանը՝ 1992-ին, Ադրբեջանը՝ 1993-ին, Մոլդովան, Տաջիկստանը, Ղրղզստանը և այլն: Մեզ մոտ էլ դրա թավշյա տեսակը եղավ 1998 թվականին:

Ե՞րբ է առաջանում հեղաշրջման պահանջը

Բանակը, սովորաբար կատարում է հեղաշրջումն այն պահին, երբ երկրի ղեկավարը գտնվում է արտերկրում կամ երկրի կենտրոնից հեռու: Այդպես եղավ ժամանակին Գանայում, Կամբոջայում և Ուգանդայում:

ԽՍՀՄ-ում էլ Խրուշչովի դեմ հեղաշրջում կատարվեց, երբ նա հանգստանում էր Պիցունդայում: Նույնը կատարվեց ԽՍՀՄ-ի վերջին տարում։ Երբ Գորբաչովը հանգստանում էր Ղրիմում, ГКЧП-ն փորձեց հեղաշրջում կատարել Մոսկվայում:

Սովորաբար «փակ» երկրներում հեղաշրջման գլխավոր դերը կատարում է բանակը: Կիսափակ երկրներում հեղաշրջմանը նախապատրաստվում են լայն քարոզչական աշխատանքով: Եվ հեղաշրջման սուբյեկտները լինում են ոչ միայն ուժային կառույցները, այլև պետական, քաղաքական և հանրային կառույցների ներկայացուցիչները: Ավելին, այդպիսի գործընթացների ժամանակ, որպեսզի հեղաշրջումը լեգիտիմ տեսք ստանա, պարտադիր է «փողոցի» գործոնի օգտագործումը: Հենց այդ եղանակով կատարվեց Չիլիում հեղաշրջումը 1973 թվականին: Երբ բանակի գործողություններից առաջ կազմակերպվել էր բեռնատար վարորդների արհմիության կողմից անժամկետ գործադուլը՝ դրանով պարալիզացնելով երկրի տնտեսական կյանքը:

Ինչպիսի՞ն են լինում պետական հեղաշրջման ձևերը

Ինչպես նշեցինք, հեղաշրջումները «փակ» և «կիսափակ» երկրներում տարբեր ձևեր են ստանում:

«Փակ» երկրներում բանակի դերը լինում է չափազանց մեծ: «Կիսափակ» երկրներում միայն բանակով հեղաշրջում իրականացնելը հնարավոր չէ: Դրա մեջ պիտի ներգրաված լինեն պետական, քաղաքական և հանրային լայն շրջանակներ: Բացի այդ, հեղաշրջումը պիտի նախապատրաստվի լայն քարոզչության միջոցով: Հեղաշրջման համար անհրաժեշտ է նաև քաղաքական «փողոցի» առկայությունը։ Կարիք է լինում պերմանենտ ձևով բողոքի ակցիաներ կազմակերպել՝ երկրում քաղաքական դաշտը լարվածության մեջ պահելով:

Նաև հեղաշրջումը պետք է ունենա կառավարման միասնական կենտրոն: Հեղաշրջման նպատակները կարող են լինել մի քանիսը: Այն է՝ փոխել երկրի ղեկավարին՝ չփոխելով նրա շրջապատը: Փոխել ղեկավարի շրջապատի մեծ մասին՝ չփոխելով երկրի ղեկավարին: Վերջապես փոխել և՛ ղեկավարին, և՛ նրա շրջապատին ամբողջովին կամ մասնակիորեն: Այս բոլոր ձևերը պայմանավորված են տվյալ երկրի առանձնահատուկ քաղաքական իրավիճակով:

Հեղաշրջման մեջ կարող է ներքաշված լինել ողջ բանակը կամ նրա մի մասը, անվտանգության կառույցներն ամբողջությամբ կամ նրանց մի մասը:

Սովորաբար ռազմական հեղաշրջումները լինում են հաջող և անհաջող, երկրի համար դրանք կարող են լինել և՛ օգտակար, և՛ վնասակար: Այս ամենը նույնպես կախված է երկրի իրավիճակից և նրա զարգացման փուլի առանձնահատկությունից:

Հնարավո՞ր է արդյոք պետական հեղաշրջում Հայաստանում

Հեղաշրջում հնարավոր է, եթե երկրում առաջանա ֆորս-մաժորային իրավիճակ, օրինակ՝ կապված Ղարաբաղի խնդրի հետ կամ անվտանգության այլ խնդիրներով պայմանավորված:

Այդպիսի՞ն է իրավիճակը այսօր Հայաստանում: Պատասխանը նույնպես ակնհայտ է: Իրավիճակը դեռ այդպիսին չէ, սակայն զարգացումները ընթանում են այդ ճանապարհով:

Փաշինյանի հեղինակությունը անկում է ապրում, բայց ասպարեզում դեռ չի ձևավորվել այն այլընտրանքը, որը պատրաստ է փոխարինել ներկայիս իշխանությանը: Սակայն, մյուս կողմից, Փաշինյանը իր քայլերով սրընթաց ձևով դառնում է օտար բոլոր շրջանակների համար: Ընդ որում՝ ոչ միայն քաղաքացիական դաշտում, այլ նաև հանրային և պետական կառույցներում: Ժամանակն աշխատում է իր դեմ, քանզի այս պայմաններում առաջացած ճգնաժամային դրսևորումները կարող են պերմանենտ բնույթ կրել: Եվ ինչ-որ պահի այն կարող է անդառնալի բնույթ ունենալ:

Արդյունքում վարչապետը փոխանակ փորձի լիցքաթափել իրավիճակը, այն է՛լ ավելի է սրում, քանզի սկսում է կասկածել բոլորին: Իսկ կասկածն էլ իր հերթին մղում է իրեն կտրուկ գործողությունների, ընդ որում՝ առանց հասկանալի հանրային չափորոշիչների, որպեսզի, իր կարծիքով, փորձի կանխել իր համար առաջացած վտանգները: Քաղաքագիտության մեջ դա կոչվում է «Ֆուկիդիտի թակարդ»-ի մեջ ընկնել: Սովորաբար այդ իրավիճակում գտնվող գործիչները երկար քաղաքական կյանք չեն կարող ունենալ:

Երվանդ Բոզոյան

Քաղաքական մեկնաբան

Աղբյուրը՝ politeconomy.org

Հետևեք մեզ Telegram-ում
website by Sargssyan