Այսօր՝ 19 մարտի 2024թ., 00:00
ՀՀ-ի համար ըմբռնելի է էքսկլավ, անկլավների հարցն ավելի ուշ դիտարկելու մոտեցումը․ փոխվարչապետի գրասենյակ Այդ գաղափարն առաջարկողները չունեն հետագիծ ո՛չ կրթության մեջ, ո՛չ գիտության․ Ատոմ Մխիթարյան ԱԺ-ն գումարել է իր նիստերը. օրակարգում է ԵՄ դիտորդական առաքելության հետ համաձայնագրի վավերացման հարցը (տեսանյութ) ՀՀ իշխանություններն իրականում չեն պատրաստվում խզել ՌԴ-ի հետ որեւէ միջպետական պայմանագիր Քաղաքական հայտ ներկայացնելուց առաջ Կարապետյանը իրեն առնչվող հարցերի պետք է պատասխանի․ Մուրազի ՆԱՏՕ-ն ցանկանում է ադրբեջանական բանակը հասցնել դաշինքի չափանիշներին և «հասնել խաղաղության Երևանի և Բաքվի միջև» Օրվա խորհուրդ Սա զորբա, տգիտության ձեռագիր է․ պատգամավորը՝ ակադեմիական քաղաքի մասին Ինչպե՞ս և ինչո՞ւ է էլեկտրոնային դեղատոմսերի ներդրման որոշումը խախտում բժշկական գաղտնիքի իրավունքը Լյուքս դասի տիեզերական ճամփորդություններով զբաղվող ընկերությունը ուղևորներին կես միլիոն դոլարանոց ուտեստ կառաջարկի Rolls-Royce Ghost-ը «թոշակի կանցնի». նրան կփոխարինի նոր Alpina սեդանը Որքան կնստի ամեն մի ծառը Երեւան քաղաքի վրա. Բեգոյանը մանրամասներ հայտնեց Քնած մարդկանց ուղեղը հասկանում է արտաբերված բառերի իմաստը. գիտնականներ Հարի Քեյնը վնասվածք է ստացել Տավուշի նախկին մարզպետ Հովիկ Աբովյանը Հայաստանին կփոխանցի ավելի քան 608 մլն 634 հազար դրամ Նրա հետ վաղուց չեն բանակցում, այլ՝ պահանջում են. Արշակ Կարապետյանը հակադարձում է Նիկոլ Փաշինյանին Արագածոտնում ձյան առատ տեղումներ են (տեսանյութ) Ռուսական ընտրություններն ակնհայտորեն ոչ ազատ էին, ոչ արդար. Սպիտակ տուն Հռոմի պապ, Կիմ Չեն Ըն, Մադուրո. ովքեր են շնորհավորել Պուտինին Ոստիկանությունը հորդորում է կապել ամրագոտիները, այլապես՝ կտուգանեն ԵՄ Խորհուրդը կքննարկի Հայաստանին աջակցության հարցը «Ցեղասպանության հակադարձում. Արցախի հայերի իրավունքների և անվտանգ վերադարձի ապահովում» խորագրով քննարկում ԱՄՆ Կոնգրեսում Սպասվող առատ տեղումներից չբողոքեք, մեզ ջուր է պետք․ Գագիկ Սուրենյան Առանց միջազգային արդարադատության հնարավոր չէ հասնել կայուն ու տևական խաղաղության. հայտարարություն 2023-ի սեպտեմբերից Հայաստանը լքած 7 825 արցախցիներ չեն վերադարձել. նոր տվյալներ Պուտինը հայտարարել է, որ համաձայն է եղել Նավալնիի փոխանակմանը Ադրբեջանցիներն ավերել են գետավանցի ազատամարտիկների հիշատակին նվիրված հուշահամալիրը «Ֆեներբահչեի» ֆուտբոլիստների եւ «Տրաբզոնսպորի» ֆանատների բախումը (տեսանյութ) Մոլդովայում ձերբակալել են ՌԴ դեսպանատունը հրկիզելու փորձ կատարած տղամարդուն Հարբած կինը կապված սավաններով փորձել է իջնել 4-րդ հարկից, սակայն վայր է ընկել և մահացել Մարսի մակերեսին միլիարդավոր խառնարանների ձևավորման համար մեկ երկնաքար է պատասխանատու Կլիմայի ակտիվիստները խափանել են Հռոմի հայտնի մարաթոնը՝ «մահաբեր ամռան» մասին նախազգուշացնելու համար Շիրակի մարզում, Ապարանի տարածաշրջանում և Ջերմուկում ձյուն է տեղում Հնագետները հայտնաբերել են, թե որտեղ է խորտակվել 17-րդ դարում անհետացած բրիտանական լեգենդար ռազմանավը Գերմանիայի նախագահը չի շնորհավորի Պուտինին նախագահական ընտրություններում տարած հաղթանակի կապակցությամբ․ Գերմանիայի նախագահի մամուլի քարտուղար Մեդվեդևը շնորհավորել է Ռուսաստանի թշնամիներին ընտրություններում Պուտինի հաղթանակի կապակցությամբ Մարտի 20-ի հանրահավաքը որևէ առնչություն չունի արցախյան ու հայաստանյան քաղաքական ուժերի հետ. Արտակ Բեգլարյան Այսօր մենք Հայաստանի հետ խաղաղ բանակցությունների ակտիվ փուլում ենք․ Ալիև Մարտունեցիներն ընդդիմադիր պատգամավորների հետ քննարկել են անվտանգային իրավիճակը Ստոլտենբերգ. Մենք հույս ունենք Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև կայուն խաղաղության հասնել Օրվա խորհուրդ Քիրբի. Ուկրաինացիները նահանջում են պաշտպանության երկրորդ և երրորդ գիծ Արա Աբրահամյանի ներկայացուցիչը Մոսկվայի հայերի միությունում ծեծի է ենթարկել 20-ամյա երիտասարդին Ում է իրականում պատկանում Թաիրով 50/10 հասցեում գտնվող հողատարածքը. ով է զավթողը Տղամարդը կոտրել է Սյունիքի, Վայոց ձորի և Արարատի մարզերում տեղադրված բոլոր արագաչափերը Վլադիմիր Պուտինն, ըստ նախնական տվյալների, ընտրություններում ստացել է ձայների 87,68 %-ը 17-ամյա տղայի սպանության մեջ հիմնական մեղադրյալներից մեկը հայտնել է, որ դանակն իրեն փոխանցել է ընկերը․ մանրամասներ սպանության դեպքից Ռուսաստանցի թենիսիստներ Կարեն Խաչանովն ու Անդրեյ Ռուբլյովը բարեգործական հանդիպում են անցկացրել Լոս Անջելեսում Արցախից բռնի տեղահանված ընտանիքների համար Ֆերմերին երկարաժամկետ ազատազրկում է սպառնում՝ մուտանտ ոչխարներ բուծելու համար Ինչպես կարող եք կառուցել Ձեր տունը սահմանամերձ բնակավայրում ամբողջությամբ պետության ֆինանսավորմամբ. մանրամասներ (տեսանյութ) ԱՄՆ-ն Ճապոնիային է վերադարձրել Երկրորդ համաշխարհայինի ժամանակ հափշտակված 22 պատմական նմուշ Երգիչ Բրունո Մարսը Լաս Վեգասի խաղшտներից մեկին պարտք է 50 մլն դոլար Երևանի Ինֆորմատիկայի պետական քոլեջի ուսանողին սպանած անձին դատարանը կալանավորեց ՀՀ-ում օդի ջերմաստիճանը մարտի 19-ի ցերեկը կնվազի 5-7 աստիճանով, մարտի 20-22-ին նույնքան կբարձրանա ՔՊ-ի կողմից իմ նկատմամբ շատ մեծ ճնշում կար, որ պետք է քաղաքապետարանում բոլորին հանեմ, նոր մարդկանց բերեմ. Մարության 38-ամյա տղամարդը կրծքավանդակի ձախ կեսի հրազենային վնասվածքով Վանաձորի հիվանդանոց է տեղափոխվել ՌԴ-ում ընտրությունների քվեարկության վերջին օրն ավելի քան 50 մարդ է բերման ենթարկվել Պատժամիջոցները՝ Բաքվի վարչակարգը զսպող գործիք. Գարդման-Շիրվան-Նախիջևան համահայկական միությունը ողջունել է Եվրախորհրդարանի բանաձևերը Ալեքսանդր Շիրվինդտի ժառանգության մասին մանրամասներ են հայտնի դարձել Ալեն Սիմոնյանն ուզում էր դառնալ քաղաքապետ և մի փոքր տխրել էր, որ չդարձավ. Մարության Ո΄չ քո հոր տարածքներն են, ո΄չ դու սուլթան ես, ո΄չ թագավոր ես, որ հիմա էլ հանձնում ես. Բագրատ Սրբազանը՝ 4 գյուղերի մասին Եթե ես չընտրվեմ, առնվազն արյունահեղություն կլինի. Թրամփ Մեր արտաքին քաղաքականության նպատակը կարծես մեր ընկերներին մեզ թշնամի դարձնելը լինի․ Լևոն Քոչարյան Բերման է ենթարկվել Մաստարայի վարչական ղեկավարը. նրա ծոցագրպանում կանեփ է հայտնաբերվել Մոսկվայի վրա թռչող ԱԹՍ–ի ոչնչացման պահը հայտնվել է համացանցում Եթե Փաշինյանը պատրաստ է տալ հայկական տարածքներ, պարտավոր է նաև պահանջել վերադարձնել ԼՂ ինքնավար մարզի կարգավիճակը․ Օսկանյան Ուկրաինան կկորցնի ավելի շատ տարածքներ. Իլոն Մասկի կանխատեսումը «Դոմոդեդովոյում» դեպի Մոսկվա թռչող ԱԹՍ է խոցվել․ քաղաքապետ Ինչ-որ մի տեղ պիտի կանգնի այդ նահանջը, թող Ոսկեպարում կանգնի. մենք պետք է կանգնեցնեք այդ նահանջը. Աջապահյան Մենք Սուրբ լեռ ունենք, Արարատն է․ Բագրատ Սրբազան «00 DD 000» համարանիշը ձեռք է բերել Սամվել Ալեքսանյանի փեսան ՌԴ նախագահի ընտրությունների արդյունքներից շատ բան է կախված. ՀՀ-ում ՌԴ դեսպան Կալանավորները չեն ենթարկվել ծառայողների պահանջներին և տեղափոխվել են պատժախցեր ՆԳՆ փրկարար ծառայությունը Զովունի գյուղի մոտ գտնվող գազալցակայանում տեղի ունեցած պայթյունից մանրամասներ է հայտնել Պատրաստվենք մեր կյանքի ամենակարևոր հանդիպմանը. Գալստյան կիրակի Կին ուղևորին չենթարկվելը վարորդի համար տխուր հետևանք է ունեցել Ռուսաստանի 8 շրջաններում 35 անօդաչու է խոցվել և գրավվել. Կրասնոդարի նավթավերամշակման գործարանում հրդեհ է բռնկվել Օրվա խորհուրդ ՏԵՂԵԿԱՆՔ № 41՝ Նիկոլ Փաշինյանին ընտրածների համար Խոշոր պայթյուն և փլուզում՝ Քանաքեռավանի գազալցակայանում․ աշխատակիցը մի քանի մետր շպրտվել է. նրա վիճակը ծայրահեղ ծանր է
Հարցում

Ժամանակի աղավաղված ընկալումը

Խոշոր ցնցումներից հետո ժամանակի ընկալումը տարբեր է և էապես կախված է քաղաքական կամ հանրային դիրքավորումից։ Պայմանականորեն այն կարելի է բաժանել երեք խմբի. իշխանության ժամանակը, ոչ իշխանական միավորների ժամանակը և պետության ժամանակը։

Իշխանության ժամանակը

Իշխանության մեջ գտնվողները շատ արագ հայտվում են ժամանակային թակարդում։ Նրանց թվում է, թե շտապելու որևէ անհրաժեշտություն չկա, դիմացն անսպառ ժամանակ է։ Գործը կսպասի, բարեփոխումները հանգիստ կարելի է հետաձգել, կարևորը կարելի է թողնել հետոյի։ Հիմա դրա ժամանակը չէ։ Այս ժամանակային թակարդը իշխանության ներսում լուռ համաձայնությամբ է ձևավորվում։ Այդ պատճառով էլ իշխանությունը շատ արագ ձևավորում է իր օրակարգը, որը կազմվում է կա՛մ նեղ հետաքրքրության հարցերից, կա՛մ իշխանություն պահելու տեսանկյունից։

Ամիսներ շարունակ իշխանությունը համառորեն խուսափում է հիմնական բարդ խնդիրներից. այն խնդիրներից, որոնց առկայության, որոնց չլուծվելու պատճառով էլ իրենք եկան իշխանության։ Չի գնում խորքային գրագետ բարեփոխումների, չի գնում բարդ լուծումների։ Ցանկացած ձևաչափում խուսափում է լուրջ թեմաներից: ԱԺ-ում միտինգ է, իշխող ուժի համագումարում միտինգ է, հարցազրույցներում, ասուլիսներում, անհատական խոսքում՝ միտինգ։ Ես այն տեսակետին չեմ, որ իշխանության մեջ չկան մարդիկ, որոնք ի վիճակի են լուրջ նախաձեռնությունների։

Ուղղակի իշխանությունը արդեն սկսել է ոչ ճիշտ ընկալել իր ժամանակային ռեսուրսը։ «Դիմացը մի 5-10 տարի կա, հետո կանենք...» պատկերացումը շատ ազդեցիկ քաղաքական միավորների հիմնական սխալն է եղել։ Երբ անվերջ, անծայրածիր ժամանակի զգացողությունը իշխում է նոր իշխանական էլիտայի պատկերացումներում, այն երբեք չի սահմանափակվում նեղ շրջանակով։ Գործադիրը, գործ անելու համար նախատեսված համակարգերը, մարդիկ, շատ արագ ու սահուն են վարակվում դրանով։ Արևմտյան կրթությամբ քաղավիացիայի պետի ձևակերպումը, թե՝նոր ավիաընկերություններ, նոր ուղղություններ բերելը ժամանակ է պահանջում՝ 1-15 տարի, ֆանտաստիկ էր իր ճշգրտությամբ։ Այլոք՝ պետություններ, ժողովուրդներ 15 տարվա ընթացքում պլանավորում են Մարսի վրա վայրէջք կատարել կամ արհեստական ինտելեկտի ներդրումն իրենց կյանքում հասցնել բեկումնային մակարդակի։


Ոչ իշխանական միավորների ժամանակը

Լրիվ հակառակ տրամադրություններն են տիում ոչ իշխանական համակարգերում։ «Բան չմնաց, ամեն ինչ վատ է գնում, չեն կարողանում ոչ մի բան անել... Մի քանի ամսվա բան է մնացել սրանց...»։ Սա ամենաանհեռանկար մթնոլորտն է, որը կարող է ձևավորվել իշխանությունից դուրս գտնվող համակարգերում, որովհետև սա, ներկան վերաիմաստավորելու, վերադասավորվելու,ապագայի տրամադրություններ ձևավորելու փոխարեն, ձևավորում է «վերադարձի մթնոլոլորտ»։

Սա սպանում է առողջ մտածելու և առողջ աշխատելու, ինքնակատարելագործվելու՝առկա հնարավորությունները։ Սա նույնքան վտանգավոր է, որքան՝ իշխանության ունեցած՝անսահմանափակ ժամանակի զգացումը։ Երկու դեպքում էլ ընկնում է արդյուանվետությունը՝ անհատների, միավորների, մտքի, գործունեության արդյունավետությունը։ Եվ իշխանության ու ոչ իշխանության՝ ժամանակի հակադիր ընկալումները մեկը մյուսին ուժեղացնում են։ Երկուսն էլ առանձին-առանձին պետության համար շատ վտանգավոր են, ու նաև անընդհատ ուժեղացնում են միմյանց։

Պետության ժամանակը

Ինչո՞ւ են տապալվում պետությունները։ Նաև այն պատճառով, որ մի պահից քաղաքական միավորների ժամանակները դառնում են ոչ համարժեք պետության ժամանակի հետ։ Պատկերավոր ասած,՝պետության ժամացույցը դադարում է մշտապես լինել նրանց աչքի առաջ։ Ու իրականության մեջ ձևավորվում են երեք տարբեր ժամանակային գոտիներ՝ իշխանության ժամանակը, ոչ իշխանական ուժերի ժամանակը, պետության ժամանակը։

Կոնկրետ ժամանակահատվածների համար նախատեսված խնդիրները չեն լուծվում, դրանք կուտակվում են՝ օր օրի, ամսեամիս։ Նոր ծագող մարտահրավերները հավուր պատշաճի չեն գնահատվում, որովհետև պետական մեքենան, պետության շարժիչը աշխատում է այլ ժամանակային տրամաբանության մեջ. «Դա հետո, ավելի ուշ, սա էլ անենք, հետո դրանց մասին կմտածենք, և այլն, և այլն»:

Կա մի խորքային, լուրջ սխալի վտանգ։ Դա հետևյալ ձևակերպումն է՝ 20-30 տարվա խնդիրները 1-2 տարում չենք լուծելու։ Սա իսկապես շատ խորքային սխալ է ու շատ վտանգավոր՝ ոչ միայն այսօրվա, այլև հաջորդ կառավարությունների համար։ Սա երեք գործոնների միաժամանակյա սխալ ընկալում է.

Ա. անցյալի ժամանակի սխալ ընկալում, որովհետև նախորդ 30 տարում ծագել են և լուծվել են հարյուրավոր բարդ խնդիրներ։ Իհարկե, կուտակվել են նաև բազմաթիվ չլուծած հարցեր։ Բայց դա չի նշանակում, որ երկիրը անկախությունից ի վեր միայն չլուծված խնդիրների պաշար է կուտակել։

Բ. Կա բուն խնդիրների սխալ ընկալման միտում։ Խնդիրը, պրոբլեմը շատ դինամիկ հասկացություն է, այն չի կարող վերագրվել միայն անցյալին։ Վերջին մեկ տարում ծագել են լրիվ նոր, բավական բարդ խնդիրներ, որոնք նախկինում չկային ու լուծում են պահանջում։ Հակառակ դեպքում կուտակվում են ու համալրում չլուծված, խնդիրների կրիտիկական ծավալը։ Եվ վերջապես.

Գ. «Ապագայի ժամանակի» սխալ ընկալման ռիսկը։ Այն կայանում է հետևյալի մեջ. եթե հղում ես անում նախորդ 30 տարվա խնդիրներին ու քեզ ժամանակ նվիրում, ապա շատ մեծ է հավանականությունը, որ պետությունը անվերադարձ հետ է մնալու տարածաշրջանային մրցակցությունից։ Հայաստանը այսօր կանգնած է մոդեռնիզացիայի սուր խնդրի առաջ, Հայաստանը կանգնած է թվայնացված պետության հրամայականի առաջ ու մենք ամեն գնով պետք է առաջ լինենք մեր հարևաններից, և այս ամենն անվտանգության սուր խնդրի պայմաններում։ Տարածաշրջանային մրցակցության կենաց ու մահու պայքարում, նախորդ ժառանգությունը չի կարելի դիտարկել որպես բեռ, այն պետք է դիտարկվի որպես բազա, փորձելով գտնել լուրջ առաջընթացի այլ, նոր ռեսուրսներ։ Հասկանո՞ւմ եք, հակառակ դեպքում 5-6 ամսում կարող են ձևավորվել այնպիսի խնդիրներ, որոնց մոտ նախորդ 30 տարվա խնդիրները պարզունակ, մանկական կթվան։

Ստեղծվում է մի մթնոլորտ, որ կարևոր հարցերի մասին մտածելու ո՛չ ժամանակը կա, և ոչ էլ՝ մեխանիզմը։ Պետական միտքը և պետական մեքենան ուղղվում են մեկ անձի սպասարկման համակարգեր ձևավորելուն։ Պետական միտքն ուղղվում է այս նպատակին։ Պետք է մի բան նաև հստակ պատկերացնել՝ պետության ղեկավարի ժամանակը մի պահից սկսվում է տարբերվել նրա շքախմբի ժամանակից։ Շքախումբը ժամանակի ընթացքում ձեռք է բերում կամ վաստակում է որոշակի ավտոնոմիա և, հետևաբար, ձևավորում իր պատկերացումներն՝անելիքների և հատկացված ժամանակի վերաբերյալ։ Սա շատ լուրջ ռիսկ է ղեկավարի համար, բայց նախ այդ ռիսկը պետք է ժամանակին ֆիքսել և հետո՝ կարողանալ հակազդել։

Ժամանակային աղավաղման պրոցեսում պետության համար մյուս կարևորագույն ռիսկը ժամանակավորության մթնոլորտն է։ Երբ նոր իշխող էլիտան երկար ամիսների ընթացքում չի մտնում համերաշխության և առաջընթացի փուլ, չի մտնում ոլորտային «սուբստանտիվ» բարեփոխումների դաշտ և որպես իր կոմֆորտ զոնա ուրվագծում է անցյալի և ուրիշների սխալները, ապա պետական համակարգում և հասարակական ընդհանրական գիտակցության մեջ սկսում է իշխել այս ամենի ժամանակավորության զգացումը։

Ժամանակավոր փուլ, ժամանակավոր բարքեր, ժամանակավոր մարդիկ և այլն։ Իսկ սա նշանակում է, որ ուղղակի ոչ մի արդյունավետ գործ հնարավոր չի լինի անել, ու մոռանալ է պետք առաջընթացի և զարգացման մասին։ Սրա վերջին կանգառը, ցավոք, ժամանակավոր պետության գաղափարն է։ Ու իշխանության միջի և ոչ իշխանական շրջանակի սոլիդության ցուցանիշը սա է՝ այս պարզ ռիսկերի գիտակցումը։ Մեր բոլոր սուբյեկտիվ ժամանակներին դեմ-հանդիման կա մի շատ օբյեկտիվ և կայուն ժամանակ՝ ադրբեջանական ժամանակը, որը սպասում է մեր նոր, ավելի նոր սխալներին, որպեսզի իր պատկերացմամբ ճիշտ ժամանակին լուծի իր խնդիրը։

Վահե Հովհաննիսյան

«Այլըտրանքային նախագծեր խումբ»

Շարունակելի

Հետևեք մեզ Telegram-ում
website by Sargssyan