Այսօր՝ 29 մարտի 2024թ., 00:00
Նյարդաբանները ուղեղում մի մեխանիզմ են հայտնաբերել, որը վերահսկում է երաժշտության տակ պարելու ցանկությունը ԱՄՆ առաջին տիկինը երեխաների համար գիրք է գրել իր կատվի մասին Եվրոպայում 11-ից 15 տարեկան գրեթե յուրաքանչյուր վեցերորդ երեխան կիբերհարձակման է ենթարկվում ԱՄՆ-ն 2024 թ. 228 մլն դոլար է հատկացրել Բալթյան երկրներին պաշտպանության համար Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Ապացույցներ են ձեռք բերվել, որ «Կրոկուս Սիթի Հոլ»-ի ահաբեկիչները կապ ունեն ուկրաինացի ազգայնականների հետ. ՌԴ Քննչական կոմիտե Կոռուպցիան այսօր իր սարդոստայնով տարածված է ամեն տեղ Երևանում թալանել են հայտնի «Զիգզագ» խանութը. հափշտակել են 5 մլն 500 հազար դրամի բջջային հեռախոս Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Հայաստանն աշխարհի աչքի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա ԼՂՀ-ն «լուծարելու» փաստաթուղթն անօրինական էր, բայց դա հայրենակիցներին փրկելու միակ միջոցն էր․ Շահրամանյան Մանիպուլյացիա․ Կառավարությունը հարկատուների գումարները տվեց «Վեոլիա Ջուր»-ին, որ հարկատուների համար ջուրը չթանկանա Մեծ Պահք. Ավագ հինգշաբթի. Արարիչը ստեղծեց ձկներին ու թռչուններին ՀՀ-ն 300 հազար դոլարի օգնություն կտրամադրի Ճապոնիային երկրաշարժից տուժածների հումանիտար կարիքների բավարարման համար Հայկ Մարությանը կուսակցություն է հիմնում Արցախը երբևէ Հայաստանի համար վտանգ չի եղել, դա մանիպուլյացիա է իշխանությունը պահելու համար. Արցախի ԱԺ պատգամավորը՝ Փաշինյանի հայտարարության մասին Ցելոֆանե տոպրակները չհանվեցին, այլ թանկացան. Նիկոլ Փաշինյանը խաբել է. մաս 190 ՔՊ-ականներն այլեւս առաջվանը չեն. նրանց սիրտը վախ է ընկել 92 մլն եվրո․ կառավարությունը դարձյալ վարկ է վերցնում Որքան են վճարել Հրաչուհի Ութմազյանին ու Համլետ Առաքելյանին՝ «Օսկար» մրցանակաբաշխությունը մեկնաբանելու համար Տավուշի հարցով իշխանությունը պահեստային տարբերակներ է նախատեսել Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովում քաոս է ՔԿ-ն մտել է դատարան և Մանվել Գրիգորյանի դատավոր դստերը օգնականի վերաբերյալ հարցեր է տվել Սեփական կամքով որոշել է հանձնել Տավուշի բնակավայրերը ՆԳ նախարարը քաղաքական լուրջ վրիպում է թույլ տվել Գուրգեն Արսենյանը ՔՊ-ից նեղացած է 15-օրյա ժամկետում տուգանքը վճարելու դեպքում կկիրառվի 30 տոկոսի նվազեցում. ՆԳՆ Զույգերը, որոնք միասին ալկոհոլ են խմում, ավելի երկար են ապրում միասին Ցուցարարները գոմաղբ են թափել ամերիկացի պաշտոնյաների տների մոտ Պեսկովը պատմել է «Крокус»-ում տեղի ունեցած ահաբեկչությունից հետո Պուտինի անցկացրած անքուն գիշերվա մասին «Լյուկի կափարիչ» փոխելը՝ լուրի թեմա․ Քաղաքացիները ծաղրում են թաղապետարանին Արթուր Աբրահամ․ Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր Օրվա խորհուրդ Փաշինյանը զարմացել է, որ ժողովուրդն այսքան տարի իրենց հանդուրժում է. «Հրապարակ» Սրանք անցան պլան Բ-ին. Գառնիկ Դանիելյան ՀՀ-ԵՄ-ԱՄՆ հանդիպումը որևէ երրորդ կողմի դեմ ուղղված չէ և չէր էլ կարող լինել. ՀՀ ԱԳՆ-ն՝ Ադրբեջանի հայտարարություններին «Ամիօ բանկ»-ը վերաբրենդավորումից հետո լծվել է ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց հարկադիր սնանկացման գործընթացին Օրենքի խախտմամբ աշխատանքից ազատվածներին նախարարությունները 436 մլն դրամ հարկադիր պարապուրդի գումար են վճարել Վարդենյաց լեռնանցքը փակ է կցորդիչով բեռնատարների համար, դժվարանցանելի՝ մյուս տեսակի տրանսպորտային միջոցների Ոսկերչության ոլորտի կասկածելի աճը շարունակում է «բարձր տնտեսական աճ» ապահովել Զախարովան՝ Ուկրաինային ադրբեջանական զենք մատակարարելու մասին՝ նման տեղեկությունները մանրակրկիտ ստուգվում են Իշխանությունների՝ ամեն ինչ օպտիմալացնելու ու կրճատելու սեւեռումը հասել է Դիլիջան Տարածքներ զիջելը դե ֆակտո տարածքային փոփոխությունների է հանգեցնում․ Գևորգ Դանիելյան Մահացել է Արարատ Զուրաբյանի դուստրը Ինչու չի կազմակերպվել Վրաստանի վարչապետի հանդիպումը Կաթողիկոսի հետ Նախկին ԱԱԾ-ականները՝ Զվարթնոցից ռուս սահմանապահներին հանելու մասին «Ճակատագրական չաթը». ինչո՞ւ են հրաժարական տվել 4 դատավորները Թալիբները նախատեսում են քարկոծելով մահապատժի ենթարկել կանանց դավաճանության համար Հետազոտողները վերծանել են ացտեկների տեքստերը, որոնք պատմում են մայրաքաղաքի հիմնադրման և իսպանացիների ներխուժման մասին Գիտնականները արհեստական բանականության կիրառմամբ բարելավել են գարեջրի համը Իտալական լճում «առաջադեմ տեխնոլոգիաներով» կառուցված հնագույն նավակներ են հայտնաբերվել Մենք «Զանգեզուրի միջանցք» տերմինը չենք օգտագործում, այլ` երթուղի, որը Ադրբեջանի արևմտյան շրջանները ՀՀ-ի Սյունիքի մարզով կապում է Նախիջևանի հետ․ Զախարովա Թիվ 130 դպրոցի՝ յուրացումների մեջ մեղադրվող տնօրենն ազատվեց աշխատանքից 29-ամյա երիտասարդը կալանավորվել է դանակով համաքաղաքացու սպանության փորձի և վերջինիս փեսային մարմնական վնասվածքներ հասցնելու մեղադրանքով Փնտրելու կարիք չկա, այդ մարդիկ Տավուշում սպասում են ձեզ. Գառնիկ Դանիելյանը՝ Ալեն Սիմոնյանին 153 մլն ռուբլի. ՌԴ-ում բանկի փոխնախագահին թալանել են սեփական բանկում Ոստիկանության պաշտոնատար անձ կաշառք է ստացել ապօրինի հատված փայտանյութի տեղափոխման դիմաց Crocus City Hall-ը գրավադրվել է Գազպրոմբանկում Ծեծկռտուք Արարատի մարզում՝ համայնքապետարանի աշխատակիցների մասնակցությամբ Crocus City Hall-ը՝ ահաբեկչությունից հետո Ես ավելի լավ ֆուտբոլ եմ խաղում, քան մեր հավաքականը. Նիկոլ Փաշինյանը խաբել է. մաս 189 Ժխտողականներ Էրդողանն ու Նեթանյահուն ամոթաբար շահարկում են ցեղասպանություն եզրույթը՝ միմյանց մեղադրելու համար․ Սասունյան Ալիևը Փաշինյանին հանդիմանել է Վարդան Օսկանյանը արցախցիների հետվերադարձի վերաբերյալ բանակցություններ է վարում Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում Արևմուտքը Փաշինյանին զգուշացնում է Կարևորը արդյունքն է, իսկ այն բացասական է. Պետրակով 2 հարկի վերանորոգման համար ծախսվել է 55 մլն դրամ, իսկ ճանապարհների վրա՝ 0 Հնագետները պատմական բնահողի նմուշներում առաջին անգամ միկրոպլաստիկ են հայտնաբերել ԱԱԾ մեկուսարանը կփակվի, նոր ՔԿՀ է ստեղծվում Ավելի ու ավելի ենք մոտենում այն կետին, որտեղ կործանարար քաոսն անխուսափելի է․․․ Մհեր Մելքոնյան Մահացել է Արթուր Աբրահամի հայրը Ներքին խմբում գրված հայհոյանքները հավանելու դնելու համար դատավորը հեռացավ համակարգից Կտրականապես դեմ ենք Կոնսերվատորիան այլ ԲՈւՀ-ի հետ միավորելուն. ԿԳՄՍՆ-ին դիմում է փոխանցվել «Զանգեր»-ի մոտակայքում ձյան և մերկասառույցի պատճառով բեռնատարներ էին արգելափակվել, օգնության են հասել փրկարարները Crocus City Hall-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության գործով ձերբակալվածների ցուցմունքները հաստատել են ուկրաինական հետքը Թուրքական լրատվամիջոցները մանրամասներ են հայտնել «Crocus»-ի ահաբեկչության մեջ մեղադրվողների՝ Ստամբուլում գտնվելու մասին Արդյոք Գուրգեն Արսենյանը վայր կդնի մանդատը Լեմկինի ինստիտուտը հանրությանը կոչ է արել համոզել Ալիևի ռեժիմին ազատ արձակել հայ ռազմագերիներին
Հարցում

Բոլոր հիվանդանոցները պետք է ունենան անհետաձգելի բուժօգնության ծառայություններ, որոնք ֆինանսավորվեն պետպատվերով

Բժշկական գիտությունների դոկտոր Արմեն Չարչյանը և բժիշկ-վիրաբույժ, «Առողջապահական իրավունքի միջազգային կենտրոն»-ի ղեկավար Սամվել Սողոմոնյանը հոդված են հրապարակել, որում անդրադարձել են աղետների բժշկության և շտապօգնության ծառայության խնդիրներին․

«Հայ էթնոսը իր հազարամյակների պատմության ընթացքում ունեցել է 15 մայրաքաղաք ՝ Վան, Արմավիր, Երվանդաշատ, Արտաշատ, Տիգրանակերտ, Վաղարշապատ, Դվին, Բագարան, Շիրակավան, Կարս, Անի, Տարսոն և Սիս(Կիլիկիայի հայոց թագավորություն) , Երևան և Ստեփանակերտ (Արցախի Հանրապետություն)։ Հայոց մայրաքաղաքների բացարձակ մեծամասնությունը ավերվել է բնական աղետների կամ պատերազմների հետևանքով։ Աշխարհի պատմության մեջ քիչ չեն նաև համաճարակների պատճառով կործանված քաղաքները, երկրները և ամբողջ ազգեր։

Բնական աղետ՝ ավերիչ երկրաշարժ, համաճարակ և պատերազմ տեսավ նաև մեր սերունդը, և մեր հետնորդները հավանաբար նույնպես կտեսնեն երկրաշարժեր ու համաճարակներ, բայց հուսամ ոչ պատերազմ։

Այս հոդվածում կխոսենք Հայաստանի և մեր առողջապահական համակարգի համար անկյունաքարային կարևորության մի ոլորտի մասին , որն է աղետների բժշկությունը և շտապ օգնությունը:

Փորձագիտական գնահատմամբ հայաստանցիների ավելի քան 80 տոկոսը ենթակա է տարերային աղետների վտանգի և մենք ապրում ենք մի տարածաշրջանում, որտեղ բնական աղետների հավանականությունը շատ բարձր է, իսկ պատերազմն ու համաճարակը դեռ շարունակվում են:

Աղետը սահմանվում է որպես ցանկացած ավերիչ կամ անբարենպաստ իրադարձություն, որը գերազանցում է նրան ԱՐՁԱԳԱՆՔԵԼՈւ ԿԱՐՈՂՈւԹՅՈւՆԸ:

Աղետը կարող է վրա հասնել այն պահին, երբ ամենից քիչն ես դրան սպասում: 2020-ին մենք դրանում համոզվեցինք: Գարնանը Հայաստանը հայտնվեց ՔՈՎԻԴ-19 համավարակի ճիրաններում, որը ծնկի բերեց առողջապահական համակարգը, իսկ հետո սկսվեց պատերազմը: Մեր քաղաքների վրա ադրբեջանական անօդաչու թռչող սարքեր էին պտտվում: Հաջորդող օրերին երևանյան շենքերի մուտքերում հայտնվեցին ցուցանակներ, որոնք բնակիչներին տեղեկացնում էին ապաստարանների մասին ու խորհուրդ տալիս հավաքել առաջին անհրաժեշտության իրերը և կարևոր փաստաթղթերը մեկ պայուսակում: Մենք շրջապատված ենք թշնամաբար տրամադրված հարևաններով, մի՞թե սա անակնկալ էր մեզ համար: Փաստորեն, այո: Իրականությունն այն է, որ երկիրը մշտապես կանգնած է աղետի շեմին, իսկ մենք շատ բան չենք նկատում, այնքան ժամանակ, քանի դեռ աղետը չի թակում մեր դուռը։

Պատերազմի օրերին Շտապ օգնության մեքենաները մայրաքաղաքից ավելի քան 2600 անգամ մեկնեցին Արցախ և սահմանամերձ շրջաններ, որոնք մինչև 8 ժամվա հեռավորության վրա են:

Աղետների արձագանքումը հատուկ նշանակություն ունի Հայաստանի համար։ Հանրապետությունը սեյսմավտանգ գոտում է, մշտապես առկա է պատերազմի սպառնալիք, համավարակների դեմ պայքարի համար անհրաժեշտ ռեսուրսների խիստ պակաս կա: Դա արդեն հասկացել ենք։

Իսկ ին՞չ է պետք անել.

Պատասխանը թաքնված է «Աղետ» եզրույթի վերոնշյալ բնորոշման մեջ։ Բարձրացնենք մեր երկրի, քաղաքացիների , առողջապահական համակարգի պատրաստվածությունը համարժեք արձագանքելու և հետևանքները կդադարեն լինել աղետալի։

Իսկ ինչպե՞ս բարձրացնենք․

Առաջնային է Աղետների մոդելավորման , կառավարման մեխանիզմներ ներդնելը, դրանք պարբերաբար փորձարկելը տարբեր վարժանքներով, և բնակչության աղետներին դիմակայելու պատրաստվածության մակարդակը բարձրացնելը:

Մեր յուրաքանչյուր քաղաքացի դպրոցում, քոլեջում, համալսարանում իսկ հետո նաև աշխատավայրում, պարբերաբար պետք է աղետներին դիմակայելու դասընթաց անցնի: Մենք պարտավոր ենք ունենալ քաղաքացի, որը գիտի ոնց փրկել իր և ապա ուրիշի կյանքը: Գիտի և կարող է դա անել: Դա մեզ կօգնի շատ կյանքեր փրկել: Բժշական կրթություն իրականացնող որևէ կառույց չպետք է լիցենզիա ստանա, եթե չունենա աղետների բժշկության դասավանդման կենտրոն և վարժահրապարակ (полигон).

Անհրաժեշտ է մտածել նաև կիբեռանվտանգության, ջրի հասանելիության, բջջային կապի, էներգետիկ պաշարների մասին, նաև հիվանդանոցների ստորգետնյա ռմբապաստարանների, տարհանման ուղիների և հաղորդակցության ռեզերվային համակարգերի մասին:

Բայց բնակչության պատրաստվածության մակարդակից բացի , պետք է էականորեն բարձրանա նաև առողջապահական համակարգի ունակությունը արագ արձագանքելու և մոբիլիզացվելու: Այդ ունակությունը պետք է կիրառվի նաև առօրյա կյանքում։ Մեր երկրում ցավոք շատ են այն մահերը, որոնք կարելի էր կանխարգելել՝ ժամանակին և ճիշտ առաջին բուժօգնություն տրամադրելու միջոցով: Համաշխարհային բանկի տվյալներով՝ ցածր և միջին եկամուտ ունեցող երկրներում մահերի ավելի քան 50 տոկոսն ու հիվանդությունների 40 տոկոսը կարելի է նվազեցնել համարժեք անհետաձգելի բժշկական օգնության միջոցով: Իսկ ինչպե՞ս դա անենք

Մեր բոլոր հիվանդանոցները պետք է ունենան անհետաձգելի բուժօգնության ծառայություններ (Emergenсy), որոնք ֆինանսավորվեն պետպատվերով: Այդ ծառայություններին կից պետք է գործեն շտապ օգնության մեքենաները և ռեանիմոբիլները: Ինսուլտով, ինֆարկտով կամ տրավմայով հիվանդը պարտադիր չէ, որ մահանա կամ հաշմանդամ դառնա: Ժամանակին տրամադրված բուժօգնություն, ժամանակին իրականացված էվակուացիա դեպի մասնագիտացված հիվանդանոց և դեպքերի բացարձակ մեծամասնությունում մենք կփրկենք հիվանդին:

ԵՎ չմտածեք, որ դա թանկ է: Զարմանալի է, բայց կան հստակ հաշվարկներ, որ անհետաձգելի օգնությունը հանրային առողջապահության ոլորտի գործիքներից տնտեսապես ամենաարդյունավետն է: Անժամանակ մահերի կանխարգելումը երկրի տնտեսության համար ահռելի դրական ազդեցություն է ունենում:

Եվ վերջում ուզում եմ Ձեզ մի օրինակ բերել մեր ներկայիս իրականությունից ․

Արարատի մարզի Արգավանդ գյուղից Երևանի ՀԱԹ շտապ-օգնության կայանը գտնվում է մոտ 5 րոպեյի հեռավորության վրա, բայց երբ արգավանդցին շտապ-օգնության կանչ է տալիս, պարզվում է, որ բրիգադը պետք է գա Մասիս քաղաքից՝ մոտ 40 րոպե անց, որովհետև այդ գյուղը կցված է Մասիսի ԲԿ-ին։ Իսկ եթե ուզում եք, որ գա ՀԱԹ շտապ-օգնության մեքենան ու գա 5 րոպեից, պետք է վճարել 10,000 դրամ։ Ես և իմ թիմը դա այդպես չենք թողնելու։ Մեզ փոփոխություններ են պետք։

Հարգանքով

Արմեն Չարչյան

Սամվել Սողոմոնյան»։

Հետևեք մեզ Telegram-ում
website by Sargssyan